អ្នកនិពន្ធរឿងទុំទាវជានរណា?
រឿងទុំទាវគឺជាស្នាដៃអក្សរសិល្ប៍ទំនើបបែបប្រលោមលោកបុរាណស្ថិតនៅក្នុងចលនាអក្សរសិល្ប៍ខេមរនិយម
ហើយទទួលឥទ្ធិពលពីព្រះពុទ្ធសាសនា ។ រឿងទុំទាវកវីយើងបានរចនាជាអត្ថបទពាក្យកាព្យបទពាក្យប្រាំពីរមានកម្រាស់
១១៨ ទំព័រហើយជាស្នាដៃរបស់ព្រះបុទមត្ថេរសោម(ភិក្ខុ សោម)។
ព្រះបុទមត្ថេរសោមកើតនៅឆ្នាំ ១៨៥២ នៅភូមិកព្រៅ ស្រុក ស៊ីធរកណ្តាល
ខេត្តព្រៃវែង ។ លោកមានឪពុកឈ្នោះ ងួន ម្តាយឈ្មោះ យិន ។ ពេលដែលលោកមានអាយុ ១៥ ឆ្នាំឪពុកម្តាយលោកបានយកលោកឲ្យទៅបួសរៀននៅវត្តវិហារធំ
។ បួសបានពីរព្រះវស្សាលោកក៏បានសឹកមកវិញដើម្បីជួយធ្វើស្រែចម្ការឪពុកម្តាយ
រហូតដល់លោកអាយុ ២១ឆ្នាំ ចូលបួសជាភិក្ខុដែលមានគោរងារ បុទមត្ថេរ មិនតែប៉ុណ្ណោះ
លោកបានមកបំពេញវិជ្ជានៅទីក្រុងភ្នំពេញរហូតចប់បរិញ្ញាប័ត្រផ្នែកសាសនាហើយលោកក៏បានវិលត្រឡប់ទៅធ្វើជាចៅអធិការវត្តវិហារធំវិញ
។ ភិក្ខុសោម
គឺជាមនុស្សម្នាក់ដែលមានចំនេះដឹងជ្រៅជ្រះចេះភាសាបាលីយ៉ាងស្ទាត់ជំនាញហើយនិងភាសាបរទេស
។ ក្នុងតួនាទីជាចៅអធិការវត្តភិក្ខុសោមបានអប់រំសិក្សា និស្សិត ប្រជាជន
ឲ្យរស់នៅតាមសម្មាជីវោ ។ លោកតែងតែអប់រំបន្ទន់ចិត្តសាមណេរឲ្យមានប្រតិបត្តិតែនឺងធម៍
រហូតសុគតនៅឆ្នាំ ១៩៣២ ក្នុងព្រះជន្នាយុ ៨០ ព្រះវស្សា ។
ភិក្ខុសោមមានស្នាដៃនិពន្ធតែពីរ
រឿងនេះទេ ហើយសុទ្ធតែជារឿងប្រលោមលោកដូចជា
– រឿងផ្ការាំទឹករាំ
និពន្ធក្នុងឆ្នាំ ១៩១១
– រឿងទុំទាវ
និពន្ធក្នុងឆ្នាំ ១៩១៥
បើគិតតាមការរៀបរាប់របស់ភិក្ខុសោម បានឲ្យយើងដឹងថា
ដំណើររឿងទុំទាវបានប្រព្រឹត្តទៅនៅក្នុងសម័យកាលលង្វែកក្នុងរជ្ជកាលព្រះបាទរាមាជើងព្រៃកំឡុងឆ្នាំ
១៥៩១ – ១៥៩៦ ។
ប៉ុន្តែបើយើងនិយាយពីសង្គមបរិយាកាសក្នុងការតែងនិពន្ធវិញគឺស្ថិតនៅសម័យអាណានិគមន៍បារាំង។
នៅក្នុងសម័យកាលនោះ សៀមបានវាយបែកបន្ទាយលង្វែកនៅឆ្នាំ ១៥៩៣
ព្រមទាំងបានប្រមូលឯកសារជាច្រើនរបស់ខ្មែរយើងទៅប្រទេសវាថែមទៀតផង ។ ឆ្នាំ ១៥៩៤
ស្តេចរាមាជើងព្រៃបានកេណ្ឌប្រមូលទ័ពពីស្រុកស្រីសន្ធរ
ដើម្បីទៅដោះយកក្រុងលង្វែកមកវិញហើយនៅពេលនោះដែលមានការដណ្តើមរាជ្យក្នុងរាជវង្សរវាងបងប្អូនខ្លួនឯង
។ ស្តេចរាមាបានសោយរាជ្យត្រឹមតែ ២ ឆ្នាំ ស្រាប់តែត្រូវប្អូនប្រុសបានទៅពឹងពាក់ សៀម
បារាំង ព័រទិយហ្គាល អេស្ប៉ាញញ៉ុល
ឲ្យមកជួយដណ្តើមរាជ្យដើម្បីឲ្យពញ្ញតន់ដែលជាក្មួយគ្រងរាជ្យជំនួស ។
ក្រោយពេលធ្វើគុតបងប្រុសបានហើយ ពញ្ញាតន់បានគ្រងរាជ្យឆ្នាំ ១៥៩៦- ១៥៩៧
ហើយនៅពេលនោះដែរពញ្ញយាមក៏បានលួចធ្វើគុតពញ្ញាតន់ហើយឡើងសោយរាជ្យសម្បត្តិខ្លួនឯង ។
រឿង រឿងទុំទាវតែងឡើងនៅថ្ងៃ ច័ន្ច ទី ១៤ ខែភទ្របទ ត្រូវនិង ព.ស ២៤៥៨ ត្រូវនិង គ.ស ១៩១៥
នាសម័យអាណានិគមន៍បារាំង ។
ដំណើររឿងទុំទាវទាំងមូលបានបញ្ជាក់ពីទីកន្លែងយ៉ាងច្បាស់ដូចជា
វត្តវិហារធំ ស្រុក បាភ្នំ ខេត្តព្រៃវែង នៅរាជធានីលង្វែក ស្រុកត្បូងឃ្មុំ និង
នៅក្រោមដើមពោធិជើងខាល ។
មូលន័យ ៖
រឿងទុំទាវគេចង់និយាយពីប្រវត្តិស្នេហ៍របស់យុវជនខ្មែរនៅសម័យលង្វែក ។
មូលបញ្ហា៖
និយាយពីការតស៊ូដែលមានលក្ខណៈជាបុគ្គលក្នុងការទាមទារសិទ្ធិសេរីភាពដើម្បីជ្រើសរើសគូរស្រករដោយខ្លួនឯង។
រឿងទុំទាវជារឿងដែលខ្មែរគ្រប់រូបចេះចាំស្ទាត់ហើយនិទានតៗគ្នាដោយឥតមានដាច់រហូតមកដល់សព្វថ្ងៃនេះ
។ បើតាមអ្នកស្រាវជ្រាវអក្សរសាស្រ្តគឺជារឿងពិតដែលកើតមានឡើងនៅសម័យលង្វែក គឺនៅ ស.វ
ទី១៦ ។
ទោះបីជារឿងនេះត្រូវបានហាមឃាត់មិនឲ្យយកមកនិយាយនៅខេត្តត្បូងឃ្មុំតាំងពីសម័យនោះមកក្ដី
ក៏នៅឆ្នាំ១៩១៥ គឺនៅក្នុងរាជហ្លួងស៊ីសុវត្តិ លោកគ្រូព្រះបុទមត្ថេរសោមចៅអធិការវត្តកំព្រៅ
ស្រុកស្រីស៊ីធរកណ្ដាល ខេត្តព្រៃវែង បានយកមករៀបរៀងទុកជាកេរ្តិ៍តំនែលដែរ ។
គឺជាវណ្ណកម្មអក្សរសិល្ប៍មួយដ៏ល្អប្រណិត សរសេរជាកាព្យពាក្យ ៧ ពីដើមរហូតដល់ចប់ ។
នៅឆ្នាំ១៩៤២ នៅក្នុងរាជព្រះបាទនរោត្តមសីហនុ កវី នូ កន បានយករឿងនេះមកសរសេរម្ដងទៀតប៉ុន្តែត្រូវបានប្រែឈ្មោះថា
ទាវឯក ដូច្នេះវិញ ។ តាក់តែងជាកាព្យពាក្យ ៨ រឿងទាវឯក របស់ឧកញ៉ាវិបុលរាជសេនា នូ កន
ក៏មានគេស្គាល់ច្រើនណាស់ដែរពីព្រោះមានពន្លឺថ្មីៗបន្ថែមទៀត ។ បើតាមលោក លី ធីមតេង
កវីសន្ធរម៉ុក ក៏បាននិពន្ធរឿងទុំទាវនេះដែរ ប៉ុន្តែច្បាប់ដើមរកពុំឃើញ គឺគ្រាន់តែឃើញសំណៅខ្លះៗរប៉ាត់រប៉ាយ
ហើយមិនគ្រប់គ្រាន់ ។ រីឯបណ្ឌិត ឃីង ហុកឌី វិញនៅក្នុងមាលិបទអក្សរសិល្ប៍ខ្មែរ ស.វ ទី
១៩ របស់លោក នៅត្រង់ទំព័រ២០០ លោកគ្រាន់តែបញ្ជាក់ថា នៅឆ្នាំ១៩៦០
សាស្រ្តាចារ្យមួយក្រុមបានបោះពុម្ពផ្សាយរឿងទុំទាវមួយដែលគេសន្និដ្ឋានថាជាស្នាដៃរបស់សន្ធរម៉ុក
ហើយដែលលោក ហង្ស ធន់ហាក់ បានសរសេរអំពីប្រវត្តិរបស់កវីរូបនេះនៅក្នុងទំព័រខាងមុខ ។
ទោះជាយ៉ាងណាក្ដី ក៏ដំណើររឿងក៏ពុំមានអ្វីខុសគ្នាដែរ
រីឯការបកស្រាយសារៈនៃរឿងក៏ប្រហាក់ប្រហែលគ្នាដែរ
ទោះបីពុំទាន់មានលក្ខណៈស៊ីជម្រៅប្រមាណក្ដីមកទល់សព្វថ្ងៃនេះ ។
ដោយរឿងនេះមានគេដឹងសព្វគ្រប់រួចទៅហើយ ខ្ញុំសូមលើកយកតែបញ្ហាមួយចំនួនមកចោទតែប៉ុននោះ
ដើម្បីផ្ដល់ឲ្យរឿងនេះមានពន្លឺគ្រប់គ្រាន់សម្រាប់យល់ឲ្យបានកាន់តែច្បាស់ថែមទៀត ។
រីឯអត្ថបទដែលនឹងលើកយកមកធ្វើជាមូលដ្ឋានសម្រាប់បទអត្ថាធិប្បាយនេះ
គឺអត្ថបទរបស់ព្រះបុទមត្ថេរសោម ។ ជាទូទៅគេយល់ថា រឿងទុះទាវនេះជារឿងនៃសេចក្ដីស្នេហាដ៏បរិសុទ្ធរវាងទុំ
និងទាវ ព្រោះនៅពេលដែលទុំត្រូវពួកអរជូនម៉ឺនងួនយកទៅសម្លាប់ចោល
នាងទាវក៏សម្លាប់ខ្លួនទៅជាមួយដែរ ។ ដូច្នេះឃើញថា
សេចក្ដីស្មោះត្រង់របស់នាងទាវចំពោះទុំជាការមួយដែលគេពុំអាចប្រកែកបាន ។
រីឯបញ្ហាដែលគេអាចចោទសួរគឺថា តើនារីម្នាក់ដែលមានសេចក្ដីស្នេហាដ៏ធំធេងចំពោះបុរស់ម្នាក់
អាចរក្សាបាននូវស្មារតីគ្រប់គ្រាន់ដើម្បីបំពេញចិត្តម្ដាយ
ហើយបោះបង់បុរស់ជាទីស្នេហារបស់គេបានទេ ? ជាទូទៅសេចក្ដីស្នេហាតែងតែគ្របដណ្ដប់ទៅលើអ្វីៗទៀតទាំងអស់
ប៉ុន្តែនៅក្នុងអារ្យធម៌ខ្មែរ ទោះស្នេហានោះមានទំហំធំប៉ុនណាក៏ដោយ ក៏គេពុំអាច
ឬមិនហ៊ានប្រឆាំងនិងឪពុកម្ដាយបានដែរ ។ ជាការពិតហើយដែលថា
សេចក្ដីស្នេហារបស់ទាវចំពោះទុំ ជាសេចក្ដីស្នេហាដ៏ធំ
ព្រោះនាងទាវហ៊ានរួមរ័ក្សជាមួយទុំដោយមិនឲ្យម្ដាយដឹង
ហើយនៅពេលនោះទុំទើបនិងចាកសិក្ខាបទដោយចិត្តឯងទៀតផង ។ តាមការពិត
ចំណុចសំខាន់ដែលគេពុំបានកត់សម្គាល់គឺថា នៅពេលនោះឯង ជាពិសេសនៅពេលដែលនាងទាវបានឃើញនេនទុំជាលើកដំបូងបង្អស់
សេចក្ដីស្នេហារវាងអ្នកទាំងពីរនេះពិតជាមានលក្ខណៈខ្លាំងអស្ចារ្យមែន
គឺលែងគិតពីអ្វីទៀតទាំងអស់ ប៉ុន្តែក្រោយមក
គឺក្រោយពេលដែលអ្នកទាំងពីរត្រូវបានព្រះរាជារៀបការឲ្យ
សេចក្តីស្នេហានោះក៏បាត់ឥទ្ធិពលបន្ដិចម្ដងៗដោយមិនដឹងខ្លួនដែរ ។ នៅក្នុងក្របខណ្ឌនៃការវិភាគមួយតាមលក្ខណៈវិទ្យាសាស្រ្ត
ហើយដោយយោងជានិច្ចទៅតាមអត្ថបទ គេសង្កេតឃើញថានៅពេលទុំបានជួបនាងទាវម្ដងទៀតនៅរាជវាំង
នាងទាវមានការប្រែប្រូលចិត្តបន្តិច
ហើយទុំក៏ទំនងជាច្រៀងដាក់ផ្លែផ្កាឲ្យនាងទាវបន្ដិចផង ។ រីឯព្រះរាជាវិញ
ព្រះអង្គក៏ពុំអាចដាក់ខ្លួនធ្វើជាគូរប្រជែងជាមួយនិងទុំបានដែរ ប៉ុន្ដែនៅទីបំផុត
នាងទាវក៏សុខចិត្តតម្រូវតាមចិត្តម្ដាយដោយរៀបការជាមួយម៉ឺនងួន
ពោលគឺបោះបង់ទុំចោលតែម្ដង ។
ទាវនៅតែស្រឡាញ់ទុំក៏ជាការពិតព្រោះជាបុរស់ដែលនាងស្គាល់មុនគេ
ហើយក៏ជាបុរសដែលនាងបានជ្រើសរើសទៀតផង ។ ក៏ប៉ុន្ដែអ្វីដែលគេត្រូវយល់ផងដែរដើម្បីជៀសវាងការភ័ណ្ឌច្រឡំទៅថ្ងៃមុខពីបញ្ហាទាំងអស់នេះគឺថា
សេចក្ដីស្នេហារបស់នាងទាវ ចំពោះទុំក៏បានឈានមកដល់ដំណាក់កាលថ្មីមួយទៀតដែរ
នៅពេលដែលទាវបានជួបទុំសារជាថ្មីទៀតនៅក្នុងវាំង ។
រីឯបញ្ហាដែលគេត្រូវចោទសួរបន្ទាប់ពីរឿងនេះគឺថា
ហេតុដូចម្ដេចបានជានាងទាវសុខចិត្តផ្ដាច់ខ្លួនចេញពីទុំផង ពីព្រះរាជាផងដូច្នេះ
ពីព្រោះថាទាវមានលទ្ធភាពគ្រប់គ្រាន់ដើម្បីឲ្យព្រះរាជាជួយ
រីឯទុំវិញនៅពេលដែលបានជួបនាងទាវ នៅពេលដែលនាងកុំពុងរៀបមង្គលការជាមួយម៉ឺនងួន
ក៏មានលទ្ធភាពគ្រប់គ្រាន់ដែរដើម្បីស្ដារស្ថានការណ៍ ប៉ុន្តែគេសង្កេតឃើញថា
សូម្បីតែព្រះរាជសង្ហាក៏ទុំមិនខ្ចីនិងប្រើផងទៀត ។ តើនៅផ្ទះអរជូនម៉ឺនងួន
ទុំបានសង្កេតឃើញអ្វីខ្លះចំពោះឥរិយាបថរបស់នាងទាវនៅពេលនោះ
បានជាទុំលែងរវល់រឿងអ្វីទៀតទាំងអស់ដូច្នេះ គឺរហូតដល់បណ្ដោយឲ្យគេយកទៅសម្លាប់ចោលទៀតផង
។ នេះជាសំនួរដែលអ្នកសិក្សារឿងទុំទាវ គួរយកទៅពិចារណាថែមទៀត
ដើម្បីទុកជាពន្លឺសម្រាប់ការស្រាវជ្រាវវិទ្យាសាស្រ្ត ។
ដកស្រង់ការអត្ថាធិប្បាយរបស់ វ៉ាន់ឌី កាអុន ៕
