វប្បធម៌អូរត្រាវ បើអ្នកចូលចិត្តសូមជួយចែករំលែកផង: វប្បធម៌និងសង្គម

Hiển thị các bài đăng có nhãn វប្បធម៌និងសង្គម. Hiển thị tất cả bài đăng

Thứ Hai, tháng 3 26, 2012

ការរៀបចំបុណ្យចូលវត្ត អូរត្រាវឆ្នាំ២០១១

ទស្សនាបន្ត

នេះគឺសកម្មភាពរបស់ព្រះសង្ឃវត្តអូរត្រាវរៀបចំពិធីបណ្យចូលឆ្នាំថ្មី

ហើយរូបភាពទាំងនេះគឺជាការពូនភ្នំខ្សាច់នូវតាមខឿនព្រះវិហារ

Chủ Nhật, tháng 12 18, 2011

គោមហ័សជាទំនៀមទំលាប់របស់ខែ្មរពីបូរមបុរាណដែលបានផ្សារភាប់

គោមហោះចំនួនដល់ទៅ ៨០០០ (ប្រាំបីពាន់) បានហោះនៅយប់ថ្ងៃទី

២១ ខែ មិថុនា ឆ្នាំ ២០១១ នេះនៅប្រទេស ប៉ូឡូញ។ ព្រឹត្តិការណ៍នេះគេ

ប្រារព្ធធ្វើវាឡើងនៅកណ្ដាលរដូវក្ដៅនេះ “ Summer Solstice and

Midsummer” ដែលគេរៀបចំពិធីជួបជុំតាមរយៈ ហ្វេសប៊ុក ដោយ Culture

Pozanski ដើម្បីបំបែកឯកត្តកម្មរបស់ ប៉ូឡូញ ហើយអ្នករៀបចំកម្មវិធីនេះ

នឹងមានគំរោងបំបែកឯកត្តកម្មរបស់ ហ៊្គ្រីណែស ( Guinness Record

ព្រលឹងគោមហោះនៅក្នុងវត្ត

គោមហោះជាទំនៀមទំលាប់របស់ខែ្មរពីបូរមបូរាណ
ដែលបានផ្សារភ្ជាប់និងសាសនាដោយកាតដាច់ចេញពីគ្នាមិន បានឡើយ យើងទាំងអស់គ្នាត្រូវតែជួយថែររក្សាឲ្យគង់វង្សផង

ឱ! គោមហោះជាទីសក្ការៈអើយ ! ខ្ញុំសែនបារម្មណ៍ចំពោះអ្នក អនាគតអ្នកមិនតើជាយ៉ាងណាទេ

ឱព្រះចង្កោមកែវដែលបានប្រតិស្ឋានណៅស្ថានត្រៃត្រឹង្សជួយ ជីវិតគោមហោះខ្ញុំផង ណា៎ព្រះអង្គអើយៗៗៗៗៗៗៗៗៗៗៗៗ

សូមអរព្រះគុណ

ព.ស.២៥៥៥ គ.ស.២០១១

Thứ Sáu, tháng 1 15, 2010

ពិធីដងែ្ហសពនៅភូមិអូរត្រាវ

មហាគ្រួសាររបស់លោកតាពូកយាយអៀង

ពិធីស្រង់ទឹកព្រះ

Chủ Nhật, tháng 1 10, 2010

សំលៀកបំពាក់ខ្មែរ

កាលសម័យបុរាណ ខ្មែរអ្នកចេះធ្វើម្ហូបក្ដី ចេះសិល្បអាគមក្ដី ចេះចាំទំនៀមផ្សេង ៗ ក្ដី ចេះស្ទាត់ខាងការត្បាញរវៃក្ដី ចេះសង់ផ្ទះ ចេះធ្វើរទេះគោ ឬធ្វើរបស់ឯទៀតៗ ក្តី បង្រៀនតែត្រឹមកូនចៅខ្លួនប៉ុណ្ណោះ បើកូនចៅនោះយកចិត្តទុកដាក់ក៏ចេះចាំ ធ្វើដំណាងឪពុកម្ដាយទៅ បើកូនមិនរវល់ទេ អំណើះពីឪពុកម្ដាយទៅ គ្មានអ្នកណាដទៃនឹងអាចចេះផង ម៉្លោះហើយបានជាខ្មែរច្រើនតែល្ងង់ ដោយមិនបានគិតកត់ត្រាទុកជាក្បួន ថែមទាំងចង់លាក់ចំណេះផង ប៉ុន្តែជាយូរឆ្នាំក្រែលមកហើយ ខ្មែរបានលះចោលគំនិតនេះ ហើយអ្នកចេះដឹងគេចូលចិត្តចែកចំណេះទៅអ្នកឯទៀតឲ្យបានច្រើនគ្នា ខ្លះទៀតក៏ខំកត់ត្រាទុកដើម្បីកុំឲ្យកប់ទៅជាមួយនឹងមរណភាពបាន ។ យើងតែងដឹងថា សម្លៀកបំពាក់ជាគ្រឿងសំគាល់ជាតិ បុគ្គលនិមួយ ៗតែងមានចិត្តរីករាយចំពោះការស្លៀកពាក់ នូវសម្លៀកបំពាក់របស់ជាតិខ្លួន ជាជាងខ្ចីរបៀបជាតិដទៃមកស្លៀកពាក់ជាដរាប ។ បើដូច្នេះ គួរតែយើងខំតុបតែងសម្លៀកបំពាក់យើងឲ្យផលប្រសើរល្អ ហើយដើម្បីមិនឲ្យសាបសូន្យប្រពៃណីខ្មែរសុទ្ធៗ ផង ។ អស់លោក អ្នកទាំងឡាយជ្រាបស្រាប់ហើយ ថាបណ្ដារាស្ដ្រខ្មែរសព្វថ្ងៃកំពុងតែវែករកផ្លូវចេញពីព្រៃស្បាត គឺសេចក្ដីអាប់ឱនទៅរកសេចក្ដីចំរើន ទាំងសម្លៀកបំពាក់សោត ក៏ចេះតែផ្លាស់ប្ដូររូបរាងទៅតាមកាលសម័យដែរ ។ ការដែលយើងនាំមកពណ៌នាដូចមានតទៅខាងមុខ មិនមែនយើងចង់ឲ្យអស់លោក អ្នកអាន អ្នកស្ដាប់វិលត្រឡប់ថយក្រោយទេ គឺគ្រាន់តែឲ្យស្គាល់ឲ្យជ្រាបឲ្យដឹងសាវតាររបស់របស់ខ្លួនយ៉ាងណា ខ្លះ ទាំងនានាជាតិក៏និយមរិះរកគោលចារឹក ដើមកំណើតទំនៀមទម្លាប់របស់គេឲ្យស្គាល់តាមពីតយ៉ាងនេះដែរ ។ តាមសេចក្ដីកត់ហេតុរបស់អ្នកដំណើរជាតិចិនឈ្មោះ ជាវ -តា- គួន នឹងសេចក្ដីឲ្យការរបស់សមាជិកប្រចាំខែត្រខ្លះ មានទំនងស្របគ្នាជាច្រើន ។ ក្នុងចំណោមនេះ អ្នកអង្គម្ចាស់ នរោត្តម- សុខានារី បានឲ្យការប្លែក ។ ហេតុនេះយើងសូមស្រង់សេចក្ដីនោះយកមកពណ៌នបាជូនអស់លោកអ្នកអាន ស្ដាប់ដូចមានតទៅនេះ អំពីសម្លៀកបំពាក់ខ្មែរសម័យបុរាណ (តាមដែលអ្នកអង្គម្ចាស់ នរោត្តម- សុខានារី ឲ្យការមក) យើងសព្វថ្ងៃមិនអាចដឹងបានដោយសព្វគ្រប់ អំពីសំលៀកបំពាក់របស់បុព្វបុរសយើងទេ ដោយទំនៀមនេះ កន្លងជាយូរអង្វែងណាស់ទៅហើយផង ដោយយើងពុំមានឯកសារ ឬសៀវភៅឯណាកត់ត្រាទុក ថាក្នុងសម័យនេះគេស្លៀកពាក់បែបនេះ សម័យនោះគេស្លៀកពាក់បែបនោះផង តែដោយការសង្កេតមើលតាមរូបចម្លាក់ ដែលមានសេសសល់អំពីប្រាសាទបុរាណបាក់បែកមក យើងក៏អាចយល់បានថា ក្នុងសម័យនោះបុព្វបុរសយើងស្លៀកសំពត់ចងក្បិន អាវកមូល ដៃធ្លាក់មកត្រឹមកំភួនដៃ ឬអាវកមូលតូចដៃវែងស្ដួចឱបជាប់នឹងសាច់ ធ្លាក់មកត្រឹមចង្កេះ ចំណែកស្រ្តីវិញឃើញស្លៀកសំពត់សំឡុយពានាស្បៃ ឬស្លៀកសំឡុយខ្លួនទទេមួយកំណាត់ក៏មាន ។ ចំណែកឯល្ខោនព្រះរាជទ្រព្យ របស់ព្រះករុណាជាអម្ចាស់ជីវិតលើត្បូង ដែលរក្សារបៀបស្លៀកពាក់របស់ខ្មែរអំពីបុរាណ ឥតមានប្រែប្រួលនោះយើងឃើញថា បុរសស្លៀកខោពីក្នុង ជើងតូចធ្លាក់ដល់ត្រឹមកំភួនជើង ហើយមានស្លៀកសំពត់ចងក្បិនពីលើខោថែមទៀត ព្រមទាំងមានចងផ្ទាំងក្រណាត់តូចវែងនៅពីខាងមុខ នឹងនៅសង្ខាងចង្កេះផង នេះចំណែកបុរស ឯចំណែកស្រ្តីឃើញស្លៀកសំពត់សំឡុយ ពាក់ស្បៃ ឬពានាផួយប៉ាក់ឌិនមាសប្រាក់ ។ យើងក៏បានឃើញខ្លះដែរ កាលពីដើមប្រុសខ្មែរដែលប្រកាន់ទំនៀមបុរាណ ស្លៀកសំពត់ចងក្បិនជាមួយនឹងអាវកុតកត្រង់ ឬអាវឡេវកាឌុំ ដែលហៅថាអាវចិន ឬជាមួយនឹងអាវកមូលដសខ្លីធ្លាក់ស្មើកែងដៃ ឬជាមួយនឹងអាវកសន្ទះ ដៃ ធ្លាក់ត្រឹមកដៃ ចួនកាលក៏ស្លៀកខោដែរ ដែលយើងហៅថាខោចិន ។ ឯស្រ្តីខ្មែរវិញ ឃើញស្លៀកសំពត់សំឡុយ សំពត់ចងក្បិន ពាក់អាវមានស្មាតែខាងឆ្វេង ហើយពានាក្រមាវែង ដែលហៅតាមភាសាសៀមថាផាហ៊ុំ លើស្មាទាំងសងខាងសំយុងជាយទៅខាងមុខ ឬពាក់អាវបំពង់វែង កមូលដៃ តូច ធ្លាក់ដល់កដៃ ខ្លួនតូចចង្អៀតក្លំ ធ្លាក់ដល់ត្រឹមកំភួនជើង បង់កក្រមា អាវម៉ាឡាយូ បង់កក្រមា អាវសន្ទះ បង់កក្រមា នឹងអាវហាតាខិប ក្រវាត់ក្រមាឈៀងមួយចំហៀងខ្លួន ។ សំពង់ចងក្បិន កាលអំពីសម័យព្រេងនាយ មានតែបុរសទេ ដែលស្លៀកសំពត់ចងក្បិន ស្រ្តីមិនឃើញស្លៀកទេ ។ ឯសំពត់ចងក្បិនដែលគេស្លៀកសម័យបុរាណក៏មិនដូចយើងសម័យបច្ចុប្បន្ន ទេ បើតាមរូបចម្លាក់នៅជញ្ជាំងប្រាសាទបុរាណ គេឃើញស្លៀកខើចៗ នៅពាក់កណ្ដាលភ្លៅ សូម្បីពួកល្ខោនព្រះរាជទ្រព្យ ដែលជាសិល្បៈរក្សាទុកនូវទំនៀមទម្លាប់សម្លៀកបំពាក់បុរាណមួយបែប ក៏ឃើញស្លៀកសំពត់ចងក្បិនខើចៗ នៅលើក្បាលជង្គង់ដែរ ។ ឯទំហុំសំពត់ សម័យបុរាណប្រហែលប៉ុនគ្នានឹងទំហំសំពត់សម័យបច្ចុប្បន្នដែរមើលទៅ គឺទទឹង ១ ម៉ែត្រ បណ្ដោយ ៣ ម៉ែត្រ ២០ ។ របៀបស្លៀកនោះឃើញថាខុសគ្នាច្រើន អំពីបុរាណគេកង្កាញ់ជីបជាយសំពត់ទាំងសងខាងឲ្យនៅតែប្រវែងមួយជុំ ចង្កេះ រួចហើយគេស្លៀកដាក់ជាយសំពត់នោះត្រួតលើគ្នា ចងជាថ្នក់ហើយគេក្រវាត់ខ្សែក្រវាត់ដើម្បីមិនឲ្យរបូត ។ ឯជាយសំពត់ដែលជីបសងខាងគេភ្ជាប់ដាក់តម្រួតលើគ្នា ហើយគេយកចុងជាយខាងក្រោមស៊កតាមប្រឡោះជើងទាំងសងខាង យកមកចុកនៅចង្កេះខាងក្រោយ ចំណែកសំពត់ចងក្បិនដែលយើងស្លៀកក្នុងបច្ចុប្បន្ននេះក៏មានទំហុំ ប្រហែលគ្នាដែរ តែរបៀបស្លៀកខុសគ្នា គឺគេយកសំពត់មកស្លៀកទុកចោលជាយទាំងសងខាង នៅវែងអន្លាយអូសដី ហើយមានប្រវែងស្មើមុខស្មើក្រោយ ទោះខុសគ្នាក៏ខុសបន្តិចបន្តួចចំនួនត្រឹមមួយទះប៉ុណ្ណោះ រួចគេផ្គួបជាយទាំងសងខាងរួមគ្នា ហើយគេមូរ រួចហើយគេស៊កតាមប្រឡោះជើងទាំងសងខាង យកចុងទៅចុកនៅចង្កេះខាងក្រោយ ឯសំរុងសំពត់ដែលស្លៀកហើយឲ្យធ្លាក់ចុះនៅត្រឹមស្មងជើង ។

ប្រភពអ្នកតាក្នុងសង្គមខ្មែរ

រូបសំណាកអ្នកតាដំបងដែក ដែលត្រូវបានស្ថាបនាឡើង នៅឯតុលាការកូនកាត់សំរាបកាត់ទោសខ្មែរ
ក្រហម ។ បច្ចុប្បន្នប្រជាជនខ្មែរចំនួនដ៏ច្រើនលើសលប់ មានជំនឿលើព្រះពុទ្ធសាសនា ។ ប៉ុន្តែមុននឹងសាសនាព្រះពុទ្ធចូលមកក្នុងប្រទេសកម្ពុជា ប្រជាជនខ្មែរធ្លាប់មានជំនឿលើសាសនាព្រាហ្មណ៍ ហើយនៅសម័យដើមមុននឹងទទួលយកសាសនាព្រាហ្មណ៍ដែលនាំចូលដោយជនជាតិឥណ្ឌា នោះ ជនជាតិខ្មែរដើមជាម្ចាស់ស្រុកមានអរិយធម៌និងជំនឿ ផ្ទាល់ខ្លួនរួចទៅហើយ ដូចជាការជឿលើកម្លាំង
ធម្មជាតិ, កម្លាំងក្រៅខ្លួន ដែលហៅថា “ជំនឿជីវចលនិយម” ។ តាមឯកសារខ្លះសរសេរថា៖
ប្រពៃណីអ្នកកាន់សាសនាព្រាហ្មណ៍នៅប្រទេសឥណ្ឌា តែងចាត់ទុកវត្ថុបីយ៉ាងគឺ ព្រះព្រហ្ម,ព្រះសិវៈ
(ឥសូរ), ព្រះវិស្ណុ (នារាយណ៍) ថាជាព្រះអម្ចាស់របស់គេ ប្រហែលគ្នានឹងអ្នកកាន់ព្រះពុទ្ធសាសនា ដែលតែងចាត់ទុកវត្ថុបី យ៉ាង គឺព្រះពុទ្ធ, ព្រះធម៌, ព្រះសង្ឃ ជាទីសក្ការៈដែរ ។ ពួកព្រាហ្មណ៍ទុកព្រះព្រហ្មជាព្រះកសាងលោក, ព្រះសិវៈជាព្រះបង្កើតលោក និងបំផ្លាញលោក, ព្រះវិស្ណុជាព្រះរក្សា
លោក គឺពុំឃើញមានទុកព្រះសិវៈជាអ្នកតាទេ ។ តែនៅស្រុកខ្មែរ ឃើញមានទុកព្រះសិវៈជាអ្នកតា
ខ្លះហៅថា អ្នកតាព្រះនារាយណ៍ និងទុកព្រះកាឡី(នាងខ្មៅ) ទេពីព្រះសិវៈជាអ្នកតា ខ្លះហៅថា
អ្នកតានាងខ្មៅ ។ ចំពោះព្រះព្រហ្ម មិនឃើញមានទុកជាអ្នកតាទេ។ ដូចនេះយើង ឃើញថាពាក្យ
“អ្នកតា” គ្មាននៅក្នុងសាសនាព្រះពុទ្ធ និងសាសនាព្រាហ្មណ៍ឡើយ។ តាមសៀវភៅ“ព្រះរាជពិធី
ទ្វារទសមាស”បានបង្ហាញថា ពាក្យ“អ្នកតា”ពុំមានក្នុងសិលាចារិក ឬរឿងបុរាណផ្សេងៗឡើយ។
គេឃើញមានពាក្យនេះតែក្នុងរឿងរ៉ាវ ដែលតាក់តែងឡើងក្នុងសម័យក្រោយៗ ប៉ុណ្ណោះ។ ពាក្យ
“អ្នកតា”គូគ្នានឹងពាក្យ “អ្នកដូន” ដែលសម្គាល់ភេទខុសគ្នា ។ ប៉ុន្តែពាក្យ “អ្នកដូន” គេពុំសូវ
យកមកប្រើប្រាស់ឡើយ។ ទោះបីជាអ្នកតាភេទប្រុស ឬភេទស្រីក៏ដោយ គេប្រើតែពាក្យ “អ្នកតា”
ជាសម្គាល់ដូចគ្នា ។ ឧទាហរណ៍ដូចជា “អ្នកតាជំទាវម៉ៅ” ។តើអ្នកតាមានប្រភពមកពីណា?អ្នក
ប្រាជ្ញ និងអ្នកស្រាវជ្រាវជាច្រើន បានបញ្ចោញយោបល់ខុសៗគ្នាអំពីបញ្ហានេះ ។មតិខ្លះយល់ថា
អ្នកតាគឺជាព្រលឹងរបស់បុព្វបុរសឬជំពូកមនុស្សជាវីរបុរស(អ្នក ខ្លាំង ពូកែ)ប្រចាំស្រុកឬតំបន់ណា
មួយ។ បើមានសេចក្តីជំពាក់ចិត្តដោយកិច្ចការណាមួយក្នុងលោក លុះស្លាប់ហើយតែងតែកើតទៅជា
អ្នកតា,ដូចជាឧកញ៉ាសួគ៌ាលោកមឿង ចៅហ្វាយខេត្តពោធិ៍សាត់ ដែលស្លាប់ក្នុងពេលធ្វើសឹកព្រះ
ចន្ទរាជានោះ គេថាទៅកើតជាអ្នកតាឃ្លាំងមឿង នៅខេត្តពោធិ៍សាត់សព្វថៃ្ងនេះ ។ ឯអ្នកខ្លះយល់
ថា៖ ពួកបុព្វបុរសមានជីតាជាដើម(ពុំចាំបាច់ជាមនុស្សមានមហិទ្ធប្ញទ្ធិ ទេ) នៅពេលស្លាប់ហើយ តែងទៅកើតជាខ្មោចមួយពួកនៅចាំថែរក្សាកូនចៅដែលនៅ រស់។ ដូច្នេះពាក្យ“អ្នកតា”បានក្លាយ
ទៅជាខ្មោចមួយពួក ដែលនៅរក្សាមនុស្ស ។ មតិខ្លះទៀតថា៖ “អ្នកតា”ក្លាយចេញមកពីពាក្យថា
“ទេវតា” ។នៅជំនាន់ដើមប្រហែល ជាហៅថា “អ្នកតាទេវតា” យូរៗមកកាត់ចោល“ទេវ” ចេញ
នៅត្រឹមតែ“អ្នកតា” ហើយហៅជាប់រៀងមកដល់សព្វថៃ្ងនេះ ដោយហេតុ មនុស្សបុរាណកាលនៅ
ពេលនិយាយហៅឈ្មោះអ្នកធំច្រើនដាក់ពាក្យថា “អ្នក”នៅខាងដើម ។ ដូចយ៉ាងហៅព្រះសង្ឃថា
“អ្នកយើង”ហៅស្តេចថា“អ្នកព្រះបាទជាអម្ចាស់”។ ដូចច្នេះពាក្យ“អ្នកតា”ក្នុងទីនេះចាស់បុរាណ
សំដៅយកភូមិទេវតា គឺទេវតាជាន់ទាបដែលអាស្រ័យនៅស្ថានមនុស្សលោកនេះ ។ ហេតុអ្វីបានជា
ប្រជាជនខ្មែរមានជំនឿលើអ្នកតា?តាមសៀវភៅ “ទំនៀមទម្លាប់ និងពិធីបុណ្យផ្សេងៗ”បានសរសេរ
បកស្រាយថា៖ មូលហេតុដែលរាប់អានអ្នកតា រហូតដល់ទៅខ្មោច,អារក្ស,បិសាចផ្សេងៗ ជាប់មក
ពីទំនៀមទម្លាប់មនុស្សក្នុងជាន់ដើម ពីក្នុងសម័យដែលមិនទាន់កើតមានអ្នកប្រាជ្ញ ព្រះពុទ្ធជាដើមក្នុង
លោក មានអ្នកល្ងង់ខ្លៅច្រើន ជាអ្នកប្រកបដោយសេចក្តីតក់ស្លុតក្នុងរឿងស្លាប់ និងរឿងដែលមិន
សមប្រកបច្រើន។ ហេតុនោះកាលណាគេឃើញអ្វីប្លែកចម្លែកអស្ចារ្យក្នុងចិត្ត គេក៏ស្មានថារបស់នោះ គង់មានអានុភាពជួយខ្លួនបាន ទើបនាំគ្នាបន់បួងសួងសុំឱ្យសម្រេចតាមសេចក្តីប្រាថ្នាជាទីពឹងទៅ ។
អ្នកតាមានពីរប្រភេទផ្សេងគ្នាគឺ៖
១- ពួកទេវតារក្សាព្រះនគរប្រជាជនខ្មែរតែងហៅថា “អ្នកតាព្រះស្រុក” សម័យក្រុងឧដុង្គមានអ្នកតា
ឃ្លាំងមឿងនៅខាងត្បូងព្រះបរមរាជវាំង និងអ្នកតាដំបងដែកនៅភ្នំព្រះរាជទ្រព្យជាអ្នកតាព្រះស្រុក ។ សម័យក្រុងភ្នំពេញ មានអ្នកតាព្រះចៅនៅវត្តភ្នំជាអ្នកតាព្រះស្រុក ។
២- អ្នកតារក្សាខេត្តស្រុកទាំងឡាយគេហៅថា “អ្នកតាចាស់ស្រុក” ។ អ្នកតាក្រុមនេះជាចន្ទល់ចម្ពាម
របស់ អ្នកតាព្រះស្រុក។នៅក្នុងប្រទេសខ្មែរ មានអ្នកតាជាច្រើននៅពាសពេញតាមភូមិ,ស្រុក,ខេត្ត
ដូចជាអ្នកតាឃ្លាំងមឿងនៅខេត្តពោធិ៍សាត់,អ្នកតាដំបងដែកនៅភ្នំជីសូរ(ក្នុងខេត្តតាកែវ),អ្នកតាជំទាវ
ម៉ៅនៅតាមបណ្តោយផ្លូវជាតិលេខ៤ (ភ្នំពេញ ទៅក្រុងព្រះសីហនុ)ជាដើម។អាស្រ័យដោយមានអ្នក
តាជាច្រើនបែបនេះ ទើបពុទ្ធសាសនបណ្ឌិត្យសម័យដើម បានចងក្រងទុកក្នុងសៀវភៅប្រជុំរឿងព្រេង
ខ្មែរភាគទី៨ ដែលមាន រៀបរាប់ចាប់តាំងពីដើមកំណើតដំបូងរបស់អ្នកតានីមួយៗ។ ចំពោះរូបតំណាង
អ្នកតាខ្លះវិញ ពុំប្រាកដថា ជារូបបុព្វបុរសកាលនៅរស់ទេគឺគេគ្រាន់ តែធ្វើរូបសន្មតិ, អ្នកតាខ្លះទៀត
មានរូបតំណាងជាដុំថ្មតែប៉ុណ្ណោះ ។ ចំពោះការគោរពបូជាមានខុសប្លែកគ្នាទៅតាមតំបន់នីមួយៗ ។ យើងសូមលើកយកឧទាហរណ៍មួយដែលក្រុមស្រាវជ្រាវទំនៀមទម្លាប់នៃវិទ្យាស្ថានពុទ្ធសាសនបណ្ឌិត្យ បានចុះទៅឃើញនិងសាកសួរផ្ទាល់ កាលពីថ្ខៃទី២៣ខែមីនាឆ្នាំ២០០២ ។ នៅក្នុងភូមិរកា ឃុំស្រយ៉ូវ
ស្រុកស្ទឹងសែន ខេត្តកំពង់ធំ មានប្រាសាទចាស់បុរាណមួយ ដែលបាក់បែកស្ទើរបាត់បង់រូបរាងទៅ
ហើយ។ប្រជាជននៅទីនោះ តែងហៅប្រាសាទនេះថា “ប្រាសាទរកា” ហើយគេមានជំនឿថា នៅក្នុង
ប្រាសាទនេះ មានអ្នកតាចាំថែរក្សាបងប្អូនអ្នកភូមិទាំងអស់។ អាស្រ័យដោយមានជំនឿបែបនេះ ទើប
អ្នកភូមិ តែងប្រារឰធ្វើការសែន ព្រេនអ្នកតាតៗគ្នារហូតមកដល់បច្ចុប្បន្ន ។ ការសែនព្រេននោះមាន
លក្ខណៈសាមញ្ញជាទីបំផុត គឺជារៀងរាល់ថៃ្ងសៅរ៍ គេតែងនាំគ្នាសែនព្រេនអ្នកតា ដើម្បីសុំសេចក្តីសុខ
សេចក្តីចម្រើន ដល់អ្នកភូមិទាំងអស់ កុំឱ្យមានជំងឺឈឺថ្កាត់អ្វីឡើយ ។ ប៉ុន្តែបើស្ថិតក្នុងករណីខ្លះដូច
ជាមាននរណាម្នាក់ឈឺ ឬមានគ្រោះធម្មជាតិផ្សេងៗក្នុងភូមិ គេក៏មានការសែនព្រេនអ្នកតាខុសពីវេលា
ថៃ្ងសៅរ៍នោះដែរ ។រហូតមកដល់បច្ចុប្បន្ន ទោះបីវិទ្យាសាស្ត្រមានការរីកចម្រើនជឿនលឿនយ៉ាងណា
ក៏ដោយ ក៏អ្នកវិទ្យាសាស្ត្រពុំអាចប្រឆាំង ឬធ្វើការបកស្រាយអំពីជំនឿក្រៅខ្លួនរបស់ប្រជាជននៃប្រទេស
នីមួយៗឱ្យ បានជ្រះស្រឡះបានដែរ តួយ៉ាង ដូចជាបញ្ហា “អ្នកតា”ជាដើម ។ អ្នកតាដែលស្ថិតជាប់
ក្នុងផ្នត់គំនិត និងដួងព្រលឹងខ្មែរជានិច្ច ទោះតិចឬច្រើនក៏ដោយ ដូចជា នៅពេលអ្នកណាមានជំងឺ ឬ
ហៅថាអ្នកតាកាច់អាសន្នអន្ធក្រ ឬជួបប្រទះនូវមហន្តរាយផ្សេងៗ គេតែងរកគ្រឿងសំណែនទៅសែន
អ្នកតា ។ នៅពេលគេកើតទុក្ខព្រួយចិត្តខ្លាំង គេរមែងរំលឹកគុណដល់អ្នកតាដោយឧទានអំពាវនាវថា
“អ្នកតា អ្នកដូនអើយ! ជួយខ្ញុំផង”៕

មានតែខ្មែរទេដែលប្រារព្ធពិធីបុណ្យភ្ជុំបិណ្ឌ

ពុទ្ធបរិស័ទ ទាំងនេះ កំពុងបង្សុកូលឧទ្ទិសកុសលដល់ញាតិការពួកគាត់ដែលចែកស្ថានទៅ ។បុណ្យ កាន់បិណ្ឌត្រូវបានហៅឈ្មោះផ្សេងៗគ្នាទៅតាមតំបន់ ដោយតំបន់ខ្លះហៅថា “បុណ្យភ្ជុំបិណ្ឌ”ខ្លះហៅ
ថា “បុណ្យកាន់បិណ្ឌ” និង “បុណ្យដាក់បិណ្ឌ”ហើយនៅតំបន់ខ្លះហៅថា “បុណ្យដូនតា”។វចនានុក្រម
ខ្មែររបស់សម្តេច ព្រះសង្ឃរាជ ជួន ណាត ទំព័រ៣៣៧ បញ្ជាក់ច្បាស់ថា បុណ្យនេះហៅឈ្មោះថា “បុណ្យកាន់បិណ្ឌ ឬ បុណ្យដាក់បិណ្ឌ ឬ ហៅថា កាន់បិណ្ឌ ឬ ដាក់បិណ្ឌ ក៏បាន” ។បុណ្យកាន់បិណ្ឌ ឬបុណ្យដាក់បិណ្ឌជាបុណ្យប្រពៃណីរបស់ពុទ្ធសាសនិកនិកាយថេរវាទនៅប្រទេសកម្ពុជាហើយបុណ្យ នេះមិនមានធ្វើនៅប្រទេសដែលគោរពរាប់ អានព្រះពុទ្ធសាសនាថេរវាទដទៃដូចជាប្រទេសថៃឬភូមា ឡើយព្រោះវាមិនមែនជាបុណ្យនៅក្នុវិន័យបញ្ញត្តិ ។ បុណ្យនេះ ត្រូវបានពុទ្ធសាសនិកខ្មែរធ្វើឡើង រៀងរាល់ឆ្នាំចាប់ពីថៃ្ង១រោចដល់ថៃ្ង១៥រោចខែភទ្រ បទ(ចន្លោះខែកញ្ញា )។ ប្រជាពុទ្ធសាសនិក ខ្មែរ ធ្វើបុណ្យនេះដោយការយកទេយ្យទានផ្សេងៗមានអាហារជាដើម ទៅផ្គត់ផ្គង់ព្រះសង្ឃនៅក្នុងវត្ត ដែលកំពុងគង់ចាំវស្សា រយៈពេល១៥ថៃ្ងគត់។ ដោយហេតុពុទ្ធសាសនិកមានការមមាញឹកចំពោះ កិច្ចានុកិច្ចប្រចាំថៃ្ង និង ដើម្បីធានាថា ព្រះសង្ឃត្រូវបានផ្គត់ផ្គង់ជាទៀងទាត់នោះ ទើបគេចែកជាក្រុម
ៗ ដាក់វេណគ្នា យកទេយ្យទានទៅប្រគេនព្រះសង្ឃរយៈពេល១៤ថៃ្ងចាប់ពីថៃ្ង១ រោចដល់ថៃ្ង១៤ រោចខែភទ្របទ ហើយអោយឈ្មោះថា “វេណទី១….វេណទី១៤”។ រយៈពេល១៤ ថៃ្ងនេះ អោយ ឈ្មោះថា“បុណ្យកាន់បិណ្ឌ ឬ បុណ្យដាក់បិណ្ឌ” ។ ចំណែកថ្ងៃ១៥រោច ដែលជាថ្ងៃចុងក្រោយនោះ ពុទ្ធសាសនិក ពីគ្រប់វេណទាំងអស់បានមកជួបជុំគ្នាធ្វើទានចំពោះសង្ឃជាមួយគ្នាដើម្បីបញ្ចប់ បុណ្យកាន់បិណ្ឌ ។ ថ្ងៃទី១៥ ត្រូវនឹងថ្ងៃ១៥រោចខែភទ្របទ ដែលជាថ្ងៃចុងក្រោយនេះអោយឈ្មោះ
ថា “ភ្ជុំបិណ្ឌ ឬ ថ្ងៃភ្ជុំបិណ្ឌ” ។ បុណ្យនេះធ្វើឡើងក្នុងបំណងសំខាន់ៗ៣គឺ
១. ដើម្បីទំនុកបំរុងដល់ព្រះសង្ឃដែលកំពុងគង់ចាំវស្សា ដោយហេតុរយៈពេលនេះ ជាពេលដែល
មាន ភ្លៀងធ្លាក់ជោគជាំខ្លាំង នាំអោយមានការលំបាកសំរាប់ព្រះសង្ឃក្នុងការត្រេចចរបិណ្ឌបាត្រ ។
ហេតុនេះបុណ្យកាន់ បិណ្ឌ ឬ បុណ្យដាក់បិណ្ឌនេះ ត្រូវបានធ្វើឡើងដើម្បីសម្រាលដល់ជីវភាពរបស់
អ្នកបួសក្នុង ព្រះពុទ្ធសាសនា។

២. ដើម្បីសន្សំកុសល ឬ សេចក្តីល្អ តាមរយៈការធ្វើទាននាឱកាសនេះ ជាពិសេសដើម្បីបង្កើតនូវ
សាមគ្គីភាពនិង ឯកភាព ឬ ភាពចុះសម្រុងនៃប្រជាជាតិទាំងមូល។ គេជឿថាគេអាចរួមចំណែកដ៏
សំខាន់និង យ៉ាងសាមញ្ញក្នុងការស្វែងរកភាពចុះ សម្រុងគ្នាតាំងពីថ្នាក់បុគ្គល រហូតដល់ថ្នាក់ជាតិបា
នតាមរយៈបុណ្យកាន់បិណ្ឌឬ បុណ្យដាក់បិណ្ឌនេះ។ ដោយសារតាមរយៈបុណ្យនេះ ពួកមនុស្ស
ដែល មកពីគ្រប់និន្នាការ និង ពីគ្រប់ជីវភាព មកជួបជុំគ្នានៅទីវត្តជាមួយគ្នា បរិច្ចាគទានជាមួយគ្នា
សាងក្តីល្អជាមួយគ្នា សមាទានសីលជាមួយគ្នាបរិភោគអាហារជាមួយគ្នា ចែករំលែកគំនិតយោបល់
និង រកដំណោះស្រាយជាមួយគ្នា ចំពោះបញ្ហាទាំងឡាយណាដែលគេមិនចុះសម្រុងគ្នានៅក្នុងជីវិត
និងតួនាទី ការងារប្រចាំថ្ងៃនៃបុគ្គល និងបុគ្គល គ្រួសារ និងគ្រួសារឬ សហគមន៍មួយ និងសហគមន៍ ផ្សេង ដោយមានចាស់ព្រឹទ្ធាចារ្យអាចារ្យ គណៈកម្មការ ឬ ព្រះសង្ឃ ជាអ្នកសំរបសំរួលដោយយក
ធម៌ និងវិន័យរបស់ព្រះពុទ្ធ ជាខ្នាតរង្វាស់ក្នុងការវិនិច្ឆ័យ ព្រោះហេតុនេះ ទើបបុណ្យនេះត្រូវបាន កំណត់ពេល វេលាជាក់លាក់សម្រាប់ប្រជាពលរដ្ឋទូទាំងប្រទេសធ្វើក្នុងរយៈ ពេលដូចគ្នាប្លែកពី បុណ្យផ្សេងៗមួយចំនួនដូចជាបុណ្យបំបួសកុលបុត្រជាដើមដែលគេ អាចធ្វើនៅពេលណាក៏បាន។

៣. ដើម្បីឧទ្ទិសកុសលដល់បុគ្គល (អ្នកខ្លះសំដៅលើប្រេត)ដែលបានលាចាកលោកនេះទៅហើយ។
ឯកសារនានាក្នុងព្រះពុទ្ធសាសនាអោយដឹងថាបុណ្យនេះត្រូវបានធ្វើឡើងតាំងពីក្នុងសម័យពុទ្ធកាល
មកម្ល៉េះប៉ុន្តែសម័យនោះគេមិនហៅថា បុណ្យកាន់បិណ្ឌ ឬ បុណ្យដាក់បិណ្ឌឡើយ គឺគេហៅថា
“បុណ្យបវរណាបច្ច័យបួន ឬបុណ្យទំនុកបំរុងបច្ច័យបួនចំពោះព្រះសង្ឃ” ដែលពុទ្ធបរិស័ទទាំងឡាយ
នាសម័យនោះមាននាងវិសាខា និងមហាសេដ្ឋី ឈ្មោះ អនាថបណ្ឌិកជាដើម ធ្វើឡើងរយៈពេល៣
ខែគត់ គឺនៅក្នុងអំឡុងពេលដែលព្រះសង្ឃកំពុងគង់ចាំវស្សា។ នៅប្រទេសកម្ពុជាយើងមិនបានដឹង
ច្បាស់ហើយក៏មិនទាន់ចុះសម្រុងគ្នាថា បុណ្យនេះត្រូវបាន ធ្វើឡើងតាំងពីសម័យណាមកទេប៉ុន្តែគេ
អាចឃើញមានការលេចចេញជារូបរាងពេញលេញជាផ្លូវការនៃបុណ្យ នេះឡើងនៅក្នុងសម័យព្រះ បាទហរិរក្សរាមាធិបតី អង្គឌួង ព.ស ២៣៩១-២៤០៤ គ.ស ១៨៤៨-១៨៥៩ (រាជពង្សាវតាកម្ពុជា) ។

វប្បធម៌អូរត្រាវ បើអ្នកចូលចិត្តសូមជួយចែករំលែកផង