|
|
|
ពោធិបក្ខិយធម៌៣៧  ,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,  ...............................   ពោធិបក្ខិយធម៌ មានវចនត្ថថា ចត្តារិ សច្ចានិ ពុជ្ឈតីតិ = ពោធិ ប្រែថា ធម្មជាតិត្រាស់ដឹងនូវអរិយសច្ច៤ ដូច្នោះធម្មជាតិនោះឈ្មោះថា ពោធិ ។ ពោធិបក្ខិយធម៌ ៣៧នោះគឺ សតិប្បដ្ឋាន៤ សម្មប្បធាន ៤ ឥទ្ធិបាទ៤ ឥន្ទិយ៥ ពល៥ ពោជ្ឈង្គ៧ និង មគ្គមានអង្គ៨ ។ - សតិប្បដ្ឋាន៤ សតិបដ្ឋាន មានវចនត្ថថា សម្បយុត្តធម្មេសុ បមុខា បធានា ហុត្ថា កាយាទីសុ អារម្មណេសុ តិត្ថតីតិ = បដ្ឋានំ ប្រែថាធម៌ណា ជាប្រធាន គឺជាប្រធានក្នុងសម្បយុត្តធម៌ទាំងឡាយហើយតាំងនៅក្នុងអារម្មណ៏ទាំងឡាយ មានកាយជាដើម ដច្នោះធម៌នោះទើបឈ្មោះថា បដ្ឋានំ ។ វចនត្ថ ម្យ៉ាងទៀតថា សតិ ឯង បដ្ឋានន្តិ = ន្តិសតិបដ្ឋានំ សតិនោះឯង ជាប្រធានក្នុងសម្បយុត្តធម៌ ហើយតាំងមាំក្នុងអារម្មណ៍មានកាយជាដើមដូច្នោះទើបឈ្មោះថា សតិប្បដ្ឋាន ។ ១ កាយានុបស្សនាសតិប្បដ្ឋាន សតិតាំងដមាំក្នុងការរលឹកពិចារណាឃើញរឿយៗ នូវកាយក្នុងកាយ អង្គធម៌បានដល់សតិចេតសិក ក្នុងមហាកុសល៨ មហាកិរិយា៨ អប្បនាជវន ២៦ (រូបាវចរជវន ១០ អរូបាវចរជវន ៨ លោកកុត្តរជវន៨) ២ វេទនានុបស្សនាសតិប្បដ្ឋាន សតិតាំងមាំក្នុងការរលឹកពិចារណាឃើញរឿយៗ នូវវេទនាក្នុងវេទនាអង្គធម៌បានដល់សតិចេតសិក ក្នុងមហាកុសល៨ មហាកិរិយា៨ អប្បានាជវន ២៦ ៣ ចិត្តានុបស្សនាសតិប្បដ្ឋាន សតិតាំងមាំក្នុងការរលឹកពិចារណាឃើញរឿយៗនូវចិត្តក្នុងចិត្តអង្គធម៌បានដល់ សតិចេតសិក ក្នុងមហាកុសល ៨ មហាកិរិយា ៨ អប្បនាជវន ២៦ ។ ៤ ធម្មានុបស្សនាសតិបបដ្ឋានសតិតាំងមាំក្នុងការរលឹកពិចារណាឃើញរឿយៗ នូវធម៌ក្នុងធម៌ អង្គធម៌បានដល់សតិចេតសិក ក្នុងមហាកុសល៨ មហាកិរិយា៨ អប្បនាជវន ២៦ ។ - សម្មប្បធាន៤ សម្មប្បធាន មានវចនត្ថថា សមា បទហន្តិ ឯតេនាតិ = សម្មប្បធានំ ប្រែថាសម្បយុត្តធម៌ទាំងឡាយ មានសេចក្តីព្យាយាមដោយប្រពៃដោយការអាស្រ័យធម្មជាតិនោះដូច្នោះធម្មជាតិដែលជាហេតុ នៃសេចក្តីព្យាយាមនោះទើបឈ្មោះថា សម្មប្បធាន (បានដល់វំរិយចេតសិក) ។ ១ ឧប្បន្នានំ បាបកានំ បហានាយ វាយាមោ ព្យាយាមដើម្បីលះអកុសលដែលកើតឡើងហើយមិនឲ្យកើតឡើងទៀត អង្គធម៌ បានដល់ វំវិយចេតសិក ក្នុងកុសលចិត្ត២១ (មហាកុសល ៨ រូបាវចរកុសល៥ អរូបាវចរកុសល ៤ លោកុត្តរមគ្គ ៤) ២ អនុប្បន្នានំ បាបកានំ អនុបាទាយ វាយាមោ អុសលធម៌ដែលមិនទាន់កើត ព្យាយាមទប់ស្កាត់មិនឲ្យកើតឡើងអង្គធម៌បានដល់វិរយចេតសិក ក្នុងកុសលចិត្ត២១ (មហាកុសល៨ រូបាវចរកុសល៥ អរូបាវចរកុសល ៤ លោកកុត្តរមគ្គ ៤) ៣ ឧប្បន្នានំ កុសលានំ ឧបាទាយ វាយាមោ កុសលធម៌ដែលមិនទាន់កើតឡើង ព្យាយាមចម្រើនឲ្យកើតឡើង អង្គធម៌បានដល់ដល់វិរយចេតសិក ក្នុងកុសលចិត្ត២១ (មហាកុសល៨ រូបាវចរកុសល៥អរូបាវចកុសល ៤ លោកកុត្តរមគ្គ៤) ៤ ឧប្បន្នានំ កុសលានំ ភិយ្យោកាវាយ វាយាមោ កុសលធម៌ដែលកើតឡើងហើយព្យាយាមចម្រើនឲ្យកើតឡើងជាភិយ្យោភាពអង្គធម៌បានដល់វំវិយចេតសិក ក្នុងកុសលចិត្ត២១ (មហាកុសល៨ រូបាវចរកុសល៥ អរូបាវចរកុសល៤ លោកុត្តរមគ្គ៤) - ឥទ្ធិបាទ មានវចនត្ថថា ឥជ្ឈនំ = ឥទ្ធិ ប្រែថា សេចក្តីសម្រេចដោយបរិបូណ៌ ឈ្មោះថា ឥទ្ធិ (បានដល់ឈាន អភិញ្ញា មគ្គ ផល) វចនត្ថ ម្យ៉ាងទៀតថា ឥទ្ធិយា បាទោ = ឥទ្ធិបាទោ ប្រែថា ធម៌ដែលជាហេតុសម្រេច ឈាន មគ្គ ផលឈ្មោះថា ឥទ្ធិបាទ ។ ១ ឆន្ទិបាទ សេចក្តីពេញចិត្តយ៉ាងខ្លាំងជាបាទជាគ្រឿងទ្រនៃការសម្រេចឈាន មគ្គ ផល អង្គធម៌បានដល់ឆន្ទចេតសិកក្នុងកុសលចិត្ត២១ (មហាកុសល៨ រូបាវចរកុសល ៥អរូបាវចរកុសល ៤ លោកុត្តរមគ្គ ៤) ២ វំរិយិទ្ធិបាទ សេចក្តីព្យាយាមយ៉ាងខ្លាំងជាបាទជាគ្រឿងទ្រនៃការសម្រេចឈាន មគ្គ ផល អង្គធម៌បានដល់វំរិយចេតសិក ក្នុងកុសលចិត្ត២១ (មហាកុសល៨
រូបាវចរកុសល ៥ អរូបាវចរកុសល៥លោកកុត្តរមគ្គ ៤) ក្នុងកុសលញាណសម្បយុត្ត ១៧
(មហាកុសលញាណសម្បយុត្ត ៤ រូបាវចរកុសល ៥ អរូបាវចរកុសល ៤ លោកុត្តរមគ្គ ៤) ឲ្យតាំងនៅក្នុងអារម្មណ៍តែមួយ
អង្គធម៌បានដល់ ឯកគ្គតាចេតសិក ក្នុងមហាកុសល ៨ មហាកិរិយា៨ អប្បនាជវន ២៦ ញាណសម្បយុត្ត៤ មហាកិរិយាញាណ
សម្បយុត្ត៤ អប្បនាជវន២៦ អង្គធម៌បានដល់ បញ្ញាចេតសិក
ក្នុងមហាកុសលញាណសម្បយុត្ត ៤ មហាកិរិយាសម្បយុត្ត ៤ អប្បនាជវន ២៦ |
