ខ្ញុំសប្បាយចិត្តណាស់ដែលបានឃើញមិត្តៗគាំទ្រប្លុករបស់ខ្ញុំ

ភិក្ខុវិភង្គ ២២៧ សិក្ខាបទ

 

ប្រែសំរួលដោយ ព្រះគ្រូចៅអធិការ វត្ត សាយសមុនីរាមj

ព.ស ២៥៥៧

អារម្ភកថា

ខ្ញុំព្រះករុណា ជាព្រះគ្រូចៅអធិការវត្ត សាយសមុនីរាម បានរៀបចំសៀវភៅមួយដាក់ឈ្មោះថា ភិក្ខុបាតិមោក្ខ សៀវភៅនេះដក់ស្រង់ចេញពីគម្ពីរព្រះត្រៃបិដកបាឡី នឹងសេចក្តីប្រែជាភាសាខ្មែរ វិន័យបិដក (មហាវិភង្គ បឋមភាគ លេខ ១ វេរញ្ចកណ្ឌ និងបារាជិកកណ្ឌ, មហាវិភង្គ ទុតិយភាគ លេខ ២ តេរសកណ្ឌ និងអនិយតកណ្ឌ, មហាវិភង្គ តតិយភាគ លេខ ៣ និស្សគ្គិយកណ្ឌ និងបាចិត្តិយាកណ្ឌ, មហាវិភង្គ ចតុត្ថភាគ លេខ ៤ បាចិត្តិយាកណ្ឌ បាដិទេសនីយកណ្ឌ សេខិយកណ្ឌ និងអធិករណសមថកណ្ឌ, មហាវគ្គ បឋមភាគ លេខ ៦ ឧបោសថក្ខន្ធកៈ) ដើម្បីងាយស្រួលក្នុងការរៀនសូត្រព្រះពុទ្ធវចនៈ មានព្រះវិន័យជាដើម ។

ពុទ្ធានុញាត

អនុជានាមិ ភិក្ខវេ សកឹ បក្ខស្ស ចតុទ្ទសេ វា បណ្ណរសេ វា បាតិមោក្ខំ ឧទ្ទិសិតុំ ។ (បិ៦, ទំ៣៤៥)

ម្នាលភិក្ខុទាំងឡាយ តថាគតអនុញ្ញាតឲ្យភិក្ខុសំដែងនូវបាតិមោក្ខ ១បក្ខម្តងគឺ ក្នុងថ្ងៃទី ១៤ ក្តី ទី ១៥ក្តី ។

សំណួរៈ សួរថា តើត្រូវធ្វើដូចម្តេចខ្លះ ដើម្បីនឹងសំដែងបាតិមោក្ខ ?

ចម្លើយៈ ឆ្លើយថា ដើម្បីនឹងសំដែងបាតិមោក្ខត្រូវផ្ដោតទៅលើគោលសំខាន់ៗ ១០ យ៉ាងគឺៈ

១ បើនៅក្នុងខណ្ឌសីមា មិនទាន់បានសន្មតិរោងឧបាសថទេត្រូវសន្មតិឲ្យហើយ ។

២ ត្រូវធ្វើបុព្វករណៈគឺ បោសសំអាតរោងឧបោសថ អុជប្រទីប តម្កល់ទឹកឆាន់ ទឹកប្រើប្រាស់ ក្រាលអាសនៈ ។

៣ ត្រូវធ្វើបុព្វកិច្ចគឺ ប្រមូលភិក្ខុដែលនៅក្នុងខណ្ឌសីមាមកប្រជុំគ្នា ឬនាំឆន្ទៈ និងបរិសុទ្ធិរបស់ភិក្ខុអ្នកគួរដល់ឆន្ទៈ និងបរិសុទ្ទិ ព្រមទាំងរាប់រដូវ ថាជាឧបាសថទីប៉ុន្មានៗ? ក្នុងរដូវអ្វី? ប៉ុន្តែការឲ្យឱវាទដល់ភិក្ខុនីមិនមានទេ (ព្រោះគ្មានភិក្ខុនី), ហើយត្រូវរាប់ចំនួនភិក្ខុ ទាំងអស់ដែលមានក្នុងខណ្ឌសីមា ។

៤ បើមានអាបត្តិត្រូវសំដែងអាបត្តិចេញ (ព្រោះថា ឧបាសថកម្ម ជាកម្មបរិសុទ្ធ) បើធ្វើទាំងសីលមិនបរិសុទ្ធ ក៏ប្រព្រឹត្តទៅជាអាបត្តិទៀតផង ។

៥ បើមានភិក្ខុចាប់ពី ៤ រូបឡើងទៅ ត្រូវភិក្ខុសន្មតិខ្លួនឯងដើម្បីសួរវិន័យ ចំណែកភិក្ខុអ្នកស្វាធ្យាយបាតិមោក្ខ គប្បីសន្មតិខ្លួនឆ្លើយវិន័យ បន្ទាប់មកភិក្ខុអ្នកសួរត្រូវអារធនា ភិក្ខុអ្នកឆ្លើយឲ្យឡើងលើអាសនៈ ដើម្បីសម្ដែងបាតិមោ្កក្ខ ។

៦ បើមានអត្តរាយដល់ភិក្ខុទាំងឡាយ ព្រះអង្គទ្រង់ឲ្យសំដែងដោយសង្ខេបបាន ។

៧ បើមិនមានអត្តរាយណាមួយក្នុងអត្តរាយទាំង ១០ទេ ត្រូវភិក្ខុសំដែងដោយពិស្តារ ។

៨ ការសំដែងបាតិមោក្ខនេះត្រូវមានភិក្ខុចាប់ពី ៤ រូបឡើងទៅ ។

៩ បើតិចជាង ៤ រូបចុះត្រូវធ្វើបារិសុទ្ធិ ឬអធិដ្ឋានឧបោសថ ។

១០ ភិក្ខុអ្នកសួរ និងភិក្ខុអ្នកឆ្លើយត្រូវចេះអក្ខរប្បភេទ ព្រោះថាកម្មរមែងកំរើកដោយវិបត្តអក្ខរ គឺ សិថិល ធនិត និគ្គហិត វិមុត ។ ដូច្នេះក្នុងកាលសូត្រត្រូវហ្វឹកហាត់ ឋាន និងករណឲ្យស្ទាត់ជំនាញរត់មាត់សិនទើបផ្តើមតាំងញ្ញត្តិ ។

 

នមោ តស្ស ភគវតោ អរហតោ សម្មាសម្ពុទ្ធស្ស ។

(៣ចប់)

(ភិក្ខុសួរ) សុណាតុ មេ ភន្តេ សង្ឃោ ។ យទិ សង្ឃស្ស បត្តកល្លំ, អាយស្មន្តំ (ឥត្ថន្នាមំ) វិនយំ បុច្ឆេយ្យំ ។

នមោ តស្ស ភគវតោ អរហតោ សម្មាសម្ពុទ្ធស្ស ។

(៣ចប់)

(ភិក្ខុឆ្លើយ) សុណាតុ មេ ភន្តេ សង្ឃោ ។ យទិ សង្ឃស្ស បត្តកល្លំ, អាយស្មតា (ឥត្ថន្នាមេន) វិនយំ វិស្សជ្ជេយ្យំ ។

(ភិក្ខុសួរ) សម្មជ្ជនី បទីបោ ច ឧទកំ អាសនេន ច ឧបោថស្ស ឯតានិ, បុព្វករណន្តិ វុច្ចតិ ។ ឧកាស សម្មជ្ជនី ?

(ភិក្ខុឆ្លើយ) សម្មជ្ជនករណញ្ច ។

(ភិក្ខុសួរ) បទីបោ ច ?

(ភិក្ខុឆ្លើយ) បទីបឧជ្ជលនញ្ច ឥទានិ សុរិយាលោកស្ស (នត្ថិតាយ បទីបកិច្ចំ អត្ថិ) ។

(ភិក្ខុសួរ) ឧទកំ អាសនេន ច ?

(ភិក្ខុឆ្លើយ) អាសនេន សហ បានីយបរិភោជនីយឧទកដ្ឋបនញ្ច ។

(ភិក្ខុសួរ) ឧបោសថស្ស ឯតានិ បុព្វករណន្តិ វុច្ចតិ ?

(ភិក្ខុឆ្លើយ) ឯតានិ ចត្តារិ វត្តានិ សម្មជ្ជនករណាទីនិ សង្ឃសន្និបាតតោ បឋមំ កត្តព្វត្តា ឧបោសថស្ស ឧបោសថកម្មស្ស បុព្វករណន្តិ វុច្ចតិ បុព្វករណានីតិ អក្ខាតានិ ។

(ភិក្ខុសួរ) ឆន្ទបារិសុទ្ធិ ឧតុក្ខានំ ភិក្ខុគណនា ច ឱវាទោ ឧបោសថស្ស ឯតានិ បុព្វកិច្ចន្តិ វុច្ចតិ ៕ ឆន្ទបារិសុទ្ធិ ?

(ភិក្ខុឆ្លើយ) ឆន្ទារហាណំ ភិក្ខូនំ ឆន្ទបារិសុទ្ធិអាហរណញ្ច (ឥធ នត្ថិ) (បើមានឆន្ទៈ ឬបារិសុទ្ធិត្រូវថា ឥធ អត្ថិ) ។

(ភិក្ខុសួរ) ឧតុក្ខានំ ?

(ភិក្ខុឆ្លើយ) ហេមន្តាទីនំ តិណ្ណំ ឧតូនំ ឯត្តកំ អតិក្កន្តំ, ឯត្តកំ អវសិដ្ឋន្តិ ឯវំ ឧតុអាចិក្ខនំ, ឧតូនីធ បន សាសនេ ហេមន្តគិម្ហវស្សានានំ វសេន តីណិ ហោន្តិ ។

(ឆ្នាំដែលគ្មានអធិកមាស)

អយំ ហេមន្តឧតុ(ហេមន្តឧតុ, គិម្ហឧតុ,វស្សានឧតុ), អស្មឹ ឧតុម្ហិ អដ្ឋឧបោសថា, ឥមិនា បក្ខេនឯកោ ឧបោសថោ សម្បត្តោ, (នត្ថិ ឧបោសថោអតិក្កន្តោ, សត្តឧបោសថា អវសិដ្ឋា) ។

ហេមន្តរដូវ (១រោច កត្តិក ដល់ ១៥កើត ផល្គុន)

១៥រោច, កត្តិកៈ ប្តូរដូវហើយថាដូចខាងលើ

១៥កើត, មិគសិរៈ ឯកោ ឧបោសថោ អតិក្កន្តោ, ឆ ឧបោសថា អវសិដ្ឋា ។

១៤រោច, មិគសិរៈ ទ្វេ ឧបោសថា អតិក្កន្តា, បញ្ច ឧបោសថា អវសិដ្ឋា ។

១៥កើត, បុស្សៈ តយោ ឧបោសថា អតិក្កន្តា, ចត្តារោ ឧបោសថា អវសិដ្ឋា ។

១៥រោច, បុស្សៈ ចត្តារោ ឧបោសថា អតិក្កន្តា, តយោ ឧបោសថា អវសិដ្ឋា ។

១៥កើត, មាឃៈ បញ្ច ឧបោសថា អតិក្កន្តា, ទ្វេ ឧបោសថា អវសិដ្ឋា ។

១៤រោច, មាឃៈ ឆ ឧបោសថា អតិក្កន្តា, ឯកោ ឧបោសថា អវសិដ្ឋា ។

១៥កើត, ផល្គុនៈ សត្ត ឧបោសថា អតិក្កន្តា, អដ្ឋ ឧបោសថា អវសិដ្ឋា ។

គិម្ហរដូវ (១រោច ផល្គុន ដល់ ១៥កើត អាសាឍ)

១៥រោច, ផល្គុនៈ នត្ថិ ឧបោសថា អតិក្កន្តោ, សត្ត ឧបោសថា អវសិដ្ឋា ។

១៥កើត, ចេត្រៈ ឯកោ ឧបោសថោ អតិក្កន្តា, ឆ ឧបោសថា អវសិដ្ឋា ។

១៤រោច, ចេត្រៈ ទ្វេ ឧបោសថា អតិក្កន្តា, បញ្ច ឧបោសថា អវសិដ្ឋា ។

១៥កើត, វិសាខៈ តយោ ឧបោសថា អតិក្កន្តា, ចត្តារោ ឧបោសថា អវសិដ្ឋា ។

១៥រោច, វិសាខៈ ចត្តារោ ឧបោសថា អតិក្កន្តា, តយោ ឧបោសថា អវសិដ្ឋា ។

១៥កើត, ជេស្ឋៈ បញ្ច ឧបោសថា អតិក្កន្តា, ទ្វេ ឧបោសថា អវសិដ្ឋា ។

១៤រោច, ជេស្ឋៈ ឆ ឧបោសថា អតិក្កន្តា, ឯកើត ឧបោសថា អវសិដ្ឋា ។

១៥កើត, អាសាឍៈ សត្ត ឧបោសថា អតិក្កន្តា, អដ្ឋ ឧបោសថា អវសិដ្ឋា ។

វស្សានរដូវ (១រោច អាសាឍ ដល់ ១៥កើត កត្តិក)

១៥រោច, អាសាឍ ត្រូវដូរក្នុងរង្វង់ក្រចក (...)១ ថា វស្សានឧតុ, ត្រូវដូរត្រង់ អដ្ឋ ឧបោសថា ជា សត្ត ច ឧបោសថា, ឯកា ច បវារណា វិញ ។ ចំណែកក្នុង (...)២ ត្រូវដូរត្រង់ សត្តឧបោសថា អវសិដ្ឋា ជា ឆ ច ឧបោសថា ឯកា ច បវារណា អវសិដ្ឋា យ៉ាងនេះវិញ ។

១៥កើត, ស្រាពណ៏ៈ ឯកោ ឧបោសថា អតិក្កន្តោ, បញ្ច ឧបោសថា អវសិដ្ឋា ។

១៤រោច, ស្រាពណ៏ៈ ទ្វេ ឧបោសថា អតិក្កន្តា, ចត្តារោ ឧបោសថា អវសិដ្ឋា ។

១៥កើត, ភទ្របទៈ តយោ ឧបោសថា អតិក្កន្តា, តយោ ឧបោសថា អវសិដ្ឋា ។

១៥រោច, ភទ្របទៈ ចត្តារោ ឧបោសថា អតិក្កន្តា, ទ្វេ ឧបោសថា អវសិដ្ឋា ។

១៥កើត, អស្សុជៈ ជាថ្ងៃបវារណាត្រូវថាតាមខាងក្រោមនេះយ៉ងនេះ

អយំ វស្សានឧតុ អស្មឹ ឧតុម្ហិ សត្ត ច ឧបោសថា, ឯកា ច បវារណា, ឥមិនា បក្ខេន បវារណា សម្បត្តា, បញ្ច ឧបោសថា អតិក្កន្តោ, ទ្វេ ឧបោសថា អវសិដ្ឋា ។

១៤រោច, អស្សុជៈ បញ្ច ឧបោសថា ឯកា ច បវារណា អតិក្កន្តា ឯកោ ឧបោសថោ អវសិដ្ឋា ។

១៥កើត, កត្តិកៈ ឆ ច ឧបោសថា ឯកា ច បវារណា អតិក្កន្តា,សត្ត ចឧបោសថា ឯកោ ច បវារណា បរិណ្ណា ។

(សំរាប់ឆ្នាំដែលមានអធិកមាស)

អយំ គិម្ហឧតុ(ហេមន្តឧតុ, គិម្ហឧតុ, វស្សានឧតុ), អស្មឹ ឧតុម្ហិ បកតិវសេន អដ្ឋ ឧបោសថា, អធិកាមាសវសេន ទស ឧបោសថា, ឥមស្មឹ បន ឧតុម្ហិ (អធិកាមសោ ភវិស្សតិ), តស្មា ឥមិនា បក្ខេន ឯកោ ឧបោសថោ សម្បត្តោ, (នត្ថិ ឧបោសថោ អតិក្កន្តា, នវ ឧបោសថា អវសិដ្ឋា ។

គិម្ហរដូវ (មានអធិកាមាស) ១០ ឧបោសថ

ចាប់ពី (១រោច , ផល្គុន ដល់ ១៥កើត, ទុតិយាសាឍ)

១៥រោច, ផល្គុនៈ ថាតាមខាងលើទាំងអស់ ។

១៥កើត, ចេត្រៈ ឯកោ ឧបោសថា អតិក្កន្តោ, អដ្ឋ ឧបោសថោ អវសិដ្ឋា ។

១៤រោច, ចេត្រៈ ទ្វេ ឧបោសថា អតិក្កន្តា, សត្ត ឧបោសថា អវសិដ្ឋា ។

១៥កើត, វិសាខៈ តយោ ឧបោសថា អតិក្កន្តា, ឆ ឧបោសថា អវសិដ្ឋា ។

១៥រោច, វិសាខៈ ចត្តារោ ឧបោសថា អតិក្កន្តា, បញ្ច ឧបោសថា អវសិដ្ឋា ។

១៥កើត, ជេស្ឋៈ បញ្ច ឧបោសថា អតិក្កន្តា, ចត្តារោ ឧបោសថា អវសិដ្ឋា ។

១៤រោច, ជេស្ឋៈ ឆ ឧបោសថា អតិក្កន្តា, តយោ ឧបោសថា អវសិដ្ឋា ។

១៥កើត, បឋមសាឍៈ សត្ត ឧបោសថា អតិក្កន្តា, ទ្វេ ឧបោសថា អវសិដ្ឋា ។

១៥រោច, បឋមសាឍៈ អដ្ឋ ឧបោសថា អតិក្កន្តា, ឯកោ ឧបោសថោ អវសិដ្ឋា ។

១៥កើត, ទុតិយាសាឍៈ នវ ឧបោសថា អតិក្កន្តា, ទស ឧបោសថា បរិបណ្ណា ។

វស្សានរដូវ (មានអធិកមាស) ប្លែកត្រង់ខាងដើមរដូវគឺ ដូរថ្ងៃ ១៥រោច, (ឆ្នាំដែលគ្មានអធិកមាស) ជាថ្ងៃ១៥រោច, ទុតិយាសាឍវិញ (ឆ្នាំដែលមានអធិកមាស)

ហេមន្តរដូវ (មានអធិកមាស) ដូចគ្នា ហេមន្តរដូវ (គ្មានអធិកមាស) ឆ្នាំដែលមានអធិកមាសនេះខុសតែក្នុងគិម្ហរដូវប៉ុណ្ណោះ រដូវដ៏សេស មិនខុសគ្នាទេ ។

(ភិក្ខុសួរ) ភិក្ខុគណនា ច ?

(ភិក្ខុឆ្លើយ) ឥមស្មឹ ឧបោសថគ្គេ សន្និបតិតានំ ភិក្ខូនំ គណនា (...)(បើមានភិក្ខុចំនួនៈ ៤ ចត្តារោ, ៥ បញ្ច, ៦ ឆ, ៧ សត្ត, ៨ អដ្ឋ, ៩ នវ, ១០ ទស, ១១ ឯកាទស, ១២ ទ្វាទស, ១៣ តេរស, ១៤ ចាតុទ្ទស, ១៥ បណ្ណរស, ១៦ សោឡស, សត្តរស, ១៨ អដ្ឋរស, ១៩ ឯកូនវីសតិ, ២០ វីសតិ, ២១ ឯកវីសតិ, ២២ ពាវីសតិ, ២៣ តេវិសតិ, ២៤ ចតុវីសតិ, ២៥ បញ្ចវីសតិ, ២៦ ឆព្វីសតិ, ២៧ សត្តវីសតិ,២៨ អដ្ឋវីសតិ,