រឿងសុបិនកុមារ

                                    អ្នកបួសមានប្រយោជន៍៥យាំងគឺ

         ១/ បួសដើម្បីកាន់ទង់ជ័យព្រះអរហន្ត ។

        ២/ បួសដើម្បីធ្វើឲ្យទេវតានិងមនុស្សទាំងឡាយមានបសាទសទ្ធាជ្រះថ្លាក្នុងព្រះពុទ្ធ សាសនា។

        ៣/  បួសដើម្បីសិក្សានូវផ្លូវព្រះពុទ្ធសាសនាឲ្យច្បាស់លាស់ ។

         ៤/  បួសដើម្បីរំងាប់បង់នូវសេចក្តីមិនប្រមាទក្ធម៌និងវិន័យ  ។

         ៥/  បួសដើម្បីនឹងធើ្វព្រះនិព្វានឲ្យច្បាស់លាស់ទៅអនាគត      ។

ភេសជ្ជក្ខន្ធករឿង(ភិក្ខុត្រូវការដោយ)សាច់ដែលមានឪជារស

ភេសជ្ជក្ខន្ធក រឿង

(ភិក្ខុត្រូវការដោយ) សាច់ដែល មានឪជារស

ទំព័រ២៧៤ ស្រង់ចាកព្រះត្រៃបិដកភាគទី៧ មហាវគ្ក

 ទុតិយភាគ (១០៦)            គ្រានោះព្រះមានព្រះភាគគង់ ក្នុងក្រុងរាជគ្រឹះសមគួរតាមព្រះអធ្យាស្រ័យ ហើយ ទ្រង់យាងចេញទៅកាន់ចារិកក្រុងពារា- ណសី កាលទ្រង់យាង ទៅកាន់ ចារិក ដោយ លំដាប់ ក៏ បាន ដល់ទៅក្រុងពារាណសីនោះ ។     បាន ឮថា ព្រះដ៏មាន ព្រះភាគគង់នៅ ព្រៃ ឥសិបតមិគទាយវន  ជិតក្រុង ពារាណសី នោះ ។គ្រានោះ ឯង ក្នុងក្រុងពារាណសីមានជ ២ នាក់ គឺឧបាសក ឈ្មោះ សុប្បិយ ១ ឧបាសិកា ឈ្មោះ សុប្បិយា ១ ជាអ្នក មានសេចក្តីជ្រះថ្លា ជាអ្នកឲ្យទាន ជាអ្នកធ្វើការ បំរើសង្ឃ ។     លំដាប់នោះ សុប្បិយាជាឧបាសិកាបានទៅកាន់វត្ត ហើយដើរ ចូលទៅ គ្រប់វិហារ គ្រប់ទីបរិវេណ ហើយសួរភិក្ខុទាំងឡាយថា បពិត្រលោកម្ចាស់ មានលោកម្ចាស់អង្គណាឈឺខ្លះដែរ លោកម្ចាស់ អង្គណាត្រូវ ការឲ្យខ្ញុំករុណាយក របស់អ្វី មកប្រគេនដែរឬ ។ វេលានោះ ឯងភិក្ខុ ១ រូបបាន ផឹក ថ្នាំបញ្ចុះ ។ ភិក្ខុនោះក៏និយាយ និងសុប្បិយា ឧបាសិកា ដូច្នេះថា ម្នាលនាង អាត្មា ឆាន់ ថ្នាំបញ្ចុះ អាត្មាត្រូវ ការ ដោយ សាច់ដែលមានឱជារស   ។         សុប្បិយាឧបាសិកា និយាយ ថាល្អ ហើយ លោកម្ចាស់នឹងឲ្យគេយកមកប្រគេន (និយាយដូច្នេះហើយ) បានទៅដល់ផ្ទះ ហើយ ក៏បង្គាប់ កូន ក្មួយ ថា ម្នាលនាយអ្នកចូលទៅចូលដឹង(ចូលទិញ) នូវសាច់សត្វស្លាប់ ស្រាប់ ។ បុរស់នោះ បាន ទទួលពាក្យសុប្បិយាឧបាសិកាថាបាទអ្នកម្ចាស់ ហើយក៏ ដើររកសាច់អស់ទាំងក្រុងពារា ណសីមិន បានឃើញសាច់សត្វដែលស្លាប់ ស្រាប់ ឡើយ ។    បុរស់នោះ បានចូលទៅ រក សុប្បិយា ឧបាសិកា លុះ ចូលទៅដល់ ហើយ បាននិយាយដូច្នេះនឹង សុប្បិយា ឧបាសិកាថា បពិត្រអ្នកម្ចាស់ គ្មានសាច់ សត្វដែលស្លាប់ ស្រាប់ទេ     ព្រោះថ្ងៃនេះគ្មាន គេសម្លាប់សត្វសោះ ។    លំដាប់នោះ សុប្បិយាឧបា- សិកា មានសេចក្ដីត្រិះរិះ យ៉ាងនេះថា កាលបើភិក្ខុឈឺ នេះឯងមិនបាន សាច់ដែលមានឱជា រសទេ អាពាធក៏រឹងរឹតតែ ចំរើនឡើង ឬមួយនឹងធ្វើកាល កិរិយា ទៅមិនខាន (ឥឡូវ) អាត្មាអញបាន ទទួល ប្ដេជ្ញាថានឹងប្រគេន សាច់ដល់ ត្រឡប់ជាមិនឲ្យគេ យកទៅប្រគេនវិញ កិច្ចនោះមិន សម គួរ ដល់ អាញសោះ ។ សុប្បិយាឧបាសិកាក៏ចាប់យកកាំបិតសម្រាប់ហាន់សាច់មកអារសាច់ភ្លៅ (របស់ខ្លួន) ហើយហុចឲ្យទៅ ទាសីថាហ៏ហងឯងចូរយកសាច់ នេះទៅចាត់ចែងហើយ យកទៅ ប្រគេនដល់ ភិក្ខុឈឺ ក្នុងវិហារឯណោះចុះម្យ៉ាងទៀត   (បើមាន) ភិក្ខុណា សួររកអាញ នាងឯង ចូរទូល លោក ថាអាញឈឺ (នេះនិយាយផ្ដាំ ដូច្នោះ ហើយ)    បានរុំភ្លៅ ដោយសម្ពត់ សំរាប់បង្ករហើយ ចូលទៅ បន្ទប់  ដេកលើគ្រែ ។  

          លំដាប់នោះ សុប្បិយ ឧបាសកបានទៅ កាន់ផ្ទះហើយ សួរ ទាសីថានាង សុប្បិយាទៅណា ។      ទាសីនោះ     ប្រាប់ថា បពិត្រអ្នកម្ចាស់ អ្នកម្ចាស់នោះសម្រានក្នុងបន្ទប់ ។ លំដាប់នោះ សុប្បិយ ឧបាសិកបាន ចូល ទៅរក សុប្បិយាឧបាសិកាលុះ ចូលទៅដល់ហើយ សួរ សុប្បិយា ឧបាសិកាយ៉ាងនេះថាព្រោះ ហេតុអ្វី បានជានាងដេក ។ សុប្បិយាឧបាសិកា ឆ្លើយ ថាខ្ញុំ ឈឺ ។ សុប្បិយឧបាសកសួរថា នាងឈឺ អ្វី ។ ទើប សុប្បិយាឧបាសិកា សេចក្ដី នោះដល់ សុប្បិយ ឧបាសក (ដោយសព្វគ្រប់) ។លំដាប់ នោះសុប្បិយ ឧបាសកគិតថា អើហ្ន៎ អស្ចារ្យពេកណាស់ អើហ្ន៎ ចំឡែកពេកណាស់ សុប្បិយាឧបាសិកានេះ ជាស្រី មានសទ្ធា ជ្រះថ្លា មែន អម្បាលសាច់របស់ ខ្លួន គង់លះបង់បាន ចំណង់បើវត្ថុតិច តួចឯទៀត      ឧបាសិកា   នេះនឹងមិន ឲ្យដូចម្ដេចបាន គិតដូច្នេះ ហើយក៏មានចិត្តរីករាយខ្ពស់ឡើង បានចូលទៅគាល់ព្រះដ៏មាន ព្រះភាគលុះចូល ទៅ ដល់ហើយក៏ ថ្វាយ បង្គំព្រះដ៏មានព្រះភាគហើយ អង្គុយក្នុងទីសមគួរ ។ លុះសុប្បិយឧបាសក អង្គុយក្នុងទីសម គួរហើយបានក្រាបបង្គំ ទូលព្រះដ៏មាន ព្រះភាគ យ៉ាងនេះថា បពិត្រព្រះអង្គដ៏ចម្រើន សូមព្រះដ៏ មាន ព្រះភាគព្រមទាំង ព្រះភិក្ខុសង្ឃ និមន្តទទូលភត្តរបស់ ខ្ញុំព្រះអង្គ       ដើម្បីឆាន់ក្នុងថ្ងៃស្អែក ។ ព្រះមានព្រះភាគ ទទូល ដោយភាវៈស្ងៀម ។ លំដាប់នោះ សុប្បិយឧបាសកបានដឹងថា ព្រះមាន ព្រះភាគ ទ្រង់ទទូល និមន្តហើយក៏ ក្រោកចាកអសាសនៈ ថ្វាយបង្គំព្រះដ៏មានព្រះភាគ ធ្វើ ប្រទ្សិណ ហើយចៀសចេញ ទៅ ។      លុះកន្លង រាត្រីនោះទៅ ហើយសុប្បិយឧបាសក ក៏បានតាក់តែងខាទនី យភោជនីយាហារ ដ៏ឧត្តមហើយ ក៏ឲ្យមនុស្ស ទៅក្រាប បង្គំទូលការសមគួរចំពោះ ព្រះដ៏មាន ព្រះ ភាគថា បពិត្រ ព្រះអង្គដ៏ចំរើន ពេលសមគួរ ហើយ ភត្តសម្រេចហើយ ។គ្រានោះ វេលាព្រឹក ព្រះដ៏ មាន ព្រះភាគទ្រង់ស្បង់ហើយ ប្រដាប់ដោយបាត្រនឹងចីវរយាងទៅកាន់ផ្ទះសុប្បិយឧបាសក លុះ យាង ទៅដល់ ហើយ គង់លើអសនៈដែលគេរាបចំថ្វាយមួយអន្លើដោយភិក្ខុសង្ឃ ។ វេលានោះ សុប្បិយឧបាសកបានចូលទៅ គាល់ព្រះដ៏មានព្រះភាគ លុះចូលទៅដល់ ហើយ ថ្វាយបង្គំ ព្រះដ៏ មាន ព្រះភាគហើយឈរក្នុងទីសមគួរ ។ លុះសុប្បិយឧបាសក ឈរ ក្នុងទី សមគួរហើយ ព្រះដ៏មាន ព្រះភាគទ្រង់បន្ទូលសួរ ដូច្នេះថា នាងសុប្បិយានៅ ក្នុងទីណា ។ សុប្បិយឧបាសក ក្រាបបង្គំទូល ថាបពិត្រព្រះដ៏មាន ព្រះភាគ នាងសុប្បិយឈឺ ។    ព្រះអង្គទ្រង់មានបន្ទូលថាបើដូច្នោះ (ឲ្យ ) នាង សុប្បិយា ចូរ មក ។      សុប្បិយ ឧបាសកក្រាប់បង្គំទូលថាបពិត្រព្រះដ៏មាន ព្រះភាគនាងសុប្បិយា មិនអាចនឹងមកបានទេ ។    ព្រះអង្គទ្រង់ត្រាស់ថាបើដូច្នោះអ្នកទាំងឡាយ ចូរគ្រាហ៍ នាំយកមក ។ លំដាប់នោះសុប្បិយឧបាសក បានគ្រាហ៍ សុប្បិយាឧបាសិកា នាំមកថ្វាយ ។ និមិ្មត្តតែព្រះមាន ព្រះ ភាគទ្រង់ទតឃើញ (កាលណា) ដំបៅ របស់នាង ដែលធំដល់ម្លេះ ក៏ដុះសាច់សះជាមាន សម្បូរ ល្អ មានរោម ដុះឡើង វិញមួយរំពេច ។        លំដាប់នោះសុប្បិយឧបាសកនឹង សុប្បិយាឧបាសិកា បាន និយាយគ្នាថា អើហ្ន៎ អស្ចារ្យ ពេកណាស់ អើហ្ន៎ ចំឡែកពេកណាស់ព្រះតថាគត់មានឫទ្ធិច្រើន មាន អនុភាព ច្រើន គ្រាន់ តែព្រះអង្គទ្រង់ បានទតឃើញមួយរំពេច ដំបៅដែលធំដល់ម៉្លោះក៏ដុះសាច់សះ  ជាមានសម្បូរល្អ មាន រោមដុះពេញ ឡើងវិញ (អ្នកទាំងនោះ)មាន ចិត្តរិករា ឡើងក៏អង្គាស ខា -ទនីយភោជនីយាហារ (បង្អែមចម្អាប់) ឆ្ងាញ់ពិសារដោយដៃខ្លួនឯង ចំពោះ ព្រះភិក្ខុសង្ឃមាន ព្រះ ពុទ្ធជាប្រធាន ឲ្យឆ្អែតស្កប់ស្កល់ត្រាតែដល់ លោក ប្រកែក លែងទទួលទៀត លុះព្រះដ៏មាន ព្រះ ភាគទ្រង់សោយ ស្រេច លែងលូក ព្រះហស្ថទៅ ក្នុងបាត្រហើយក៏នាំគ្នាអង្គុយសមគួរ ។ លំដាប់ នោះ ព្រះដ៏មានព្រះ ភាគ បានញ៉ាំងសុប្បិយ ឧបាសក នឹងសុប្បិយាឧបាសិកា ឲ្យឃើញ ច្បាស់ឲ្យ កាន់ យកតាមឲ្យ អាចហាន ឲ្យរិករាយដោយធម្មិកថា ក៏ ទ្រង់ក្រោកចាកអសនៈ ចៀស ចេញទៅ

(សាច់ទី១)

(១០៧) ព្រោះនិទាននេះ ដំណើរនេះ ទើបព្រះដ៏មានព្រះភាគទ្រង់ឲ្យប្រជុំ ភិក្ខុ សង្ឃហើយ ត្រាស់ សួរពួកភិក្ខុថា ម្នាលភិក្ខុទាំងឡាយ ភិក្ខុណាសូមសាច់ អំពីសុប្បិយាឧបាសិកា ។ កាលបើព្រះដ៏ មានព្រះភាគត្រាស់សួរយ៉ាងនេះហើយ ភិក្ខុនោះក្រាបទូលព្រះ ដ៏មានព្រះភាគដូច្នេះ ថា បពិត្រ ព្រះអង្គដ៏ចម្រើន ខ្ញុំព្រះអង្គ បាន សូមសាច់អំពីសុប្បិយាឧបាសិកា ។ ព្រះអង្គទ្រង់ ត្រាស់ ថា ម្នាលភិក្ខុអ្នក បានឲ្យគេនាំយកសាច់មកហើយឬនៅ ។        ភិក្ខុនោះ ក្រាបបង្គំទូលថា បពិត្រ ព្រះដ៏មាន ព្រះភាគ ខ្ញុំព្រះអង្គបានឲ្យគេនាំយកសាច់នោះមកហើយ ។ ព្រះអង្គទ្រង់ ត្រាស់ថា ម្នាល ភិក្ខុអ្នកបានឆាន់ ហើយឬនៅ ។ ភិក្ខុនោះក្រាបបង្គំទូលថា បពិត្រ ព្រះដ៏មានព្រះភាគ ខ្ញុំព្រះអង្គបាន ឆាន់ហើយ ។       ព្រះអង្គទ្រង់ត្រាស់ថា ម្នាលភិក្ខុ (មិនដែលនឹងឆាន់) អ្នកបានពិចារណាដែរឬទេ ។ ភិក្ខុនោះ ក្រាបទូលថា បពិត្រព្រះដ៏មានព្រះភាគ ខ្ញុំព្រះ អង្គមិនបានពិចារណាទេ ។ ព្រះពុទ្ធដ៏មាន ព្រះភាគ ទ្រង់តិះដៀលថា នែមោឃបុរស អ្នកឯងមិនសមបើនឹងមិនពិចារណា ហើយហា នឆាន់ សាច់ (ដូច្នេះ)សោះ ម្នាលមោឃបុរស អ្នកឯងឆាន់ សាច់មនុស្សពិត្រហើយ ម្នាលមោឃបុរស អំពើ នេះ មិននាំឲ្យជ្រះថ្លាដល់ពូកជនដែលមិនទាន់ជ្រះថ្លាទេ  ។បេ។    ទ្រង់តិះដៀលរួចហើយទ្រង់ធ្វើ ធម្មីកថា ត្រាស់ហៅភិក្ខុទាំងឡាយមកថា      ម្នាលភិក្ខុ ទាំងឡាយ ពួកមនុស្សដែលមានសទ្ធា មាន សេចក្តី ជ្រះថ្លា មនុស្សទាំងនោះ សូម្បីតែ សាច់របស់ខ្លួន ឯងក៏ គង់ លះប្រគេនបាន ម្នាលភិក្ខុ ទាំង ឡាយ ភិក្ខុមិនត្រូវឆាន់ សាច់មនុស្សទេ ភិក្ខុណាឆាន់ ត្រូវអាបត្តិថុល្លច្ច័យ ។ ម្យ៉ាងទៀត ម្នាលភិក្ខុ ទាំង  ឡាយ ភិក្ខុមិនបានពិចារណាជាមុនហើយ មិនត្រូវឆាន់សាច់ទេភិក្ខុណា ឆាន់ ត្រូវអាបត្តិទុក្កដ ។

         (១០៨) សម័យនោះឯង មានដំរីរបស់ស្តេចស្លាប់ជាច្រើន ។ ចួនជា វេលា ស្រុកអត់បាយ           (សាច់ទី២  ) មនុស្សទាំងឡាយនាំគ្នាស៊ីសាច់ដំរី ក៏បាន ប្រ គេន សាច់ដំរីដល់ពួក ភិក្ខុដែលត្រាច់ ទៅ បិណ្ឌបាត ។ ភិក្ខុ ទាំងឡាយក៏នាំគ្នា ឆាន់ សាច់ដំរី ។ ពួកមនុស្ស ពោលទោស តិះដៀល បន្តុះបង្អាប់ថា ពួក សមណ សក្យបុត្រ មិន សមបើ នឹងហ៊ាន ឆាន់សាច់ដំរីសោះ ដំរីក៏ជាអង្គ(យាន)របស់ស្តេច បើស្តេចទ្រង់ជ្រាប មុខខ្ញាល់នឹង ភិក្ខុទាំងនោះមិនខាន ។ ពួកភិក្ខុក្រាបបង្គំទូលដំណើរនុ៎ះ ចំពោះព្រះដ៏មានព្រះ ភាគ ។ ព្រះអង្គ ទ្រង់ ត្រាស់ថា ម្នាលភិក្ខុទាំងឡាយ ភិក្ខុមិនត្រូវឆាន់ សាច់ដំរីទេ ភិក្ខុណាឆាន់ត្រូវអាបត្តិទុក្កដ ។

សម័យនោះឯង (មាន)

សេះរបស់សេ្តចស្លាប់ ជាច្រើន ជួនជា វេលាស្រុកអត់បាយ មនុស្សទាំងឡាយនាំគ្នាស៊ីសាច់សេះ ក៏បានប្រគេន សាច់សេះ ដល់ពួក ភិក្ខុដែលត្រាច់ទៅបិណ្ឌបាត ភិក្ខុទាំងឡាយ ក៏នាំគ្នាឆាន់ សាច់សេះ។ ពួក មនុស្សពោល ទោស តិះដៀលបន្តុះបង្អាប់ថា ពួកសមណសក្យបុត្រមិនសម បើ នឹងហ៊ានឆាន់សាច់ សេះទេ ព្រោះសេះជាអង្គ(យាន)របស់សេ្តចដែរ បើសេ្តចទ្រង់ ជ្រាបមុខជាខ្ញាល់នឹងភិក្ខុទាំងនោះមិនខាន ។ ពួកភិក្ខុក្រាប បង្គំទូលដំណើរនុ៎ះ ចំពោះព្រះដ៏មានព្រះភាគ ។ ព្រះអង្គទ្រង់ត្រាស់ថា ម្នាលភិក្ខុ ទាំង ឡាយ ភិក្ខុមិន ត្រូវឆាន់ សាច់ សេះទេ ភិក្ខុណាឆាន់ត្រូវអាបត្តិទុក្កដ ។

          សម័យនោះឯង វេលា ស្រុក អត់ បាយ មនុស្ស       ទាំង ឡាយនាំគ្នាស៊ីសាច់ឆ្កែ ក៏ប្រគេន សាច់ ឆ្កែដល់ពួកភិក្ខុដែល ត្រាច់ទៅបិណ្ឌបាត ។ ភិក្ខុទាំងឡាយក៏នាំគ្នា ឆាន់សាច់ឆ្កែ។ពួកមនុស្ស ពោល ទោស តិះដៀលបន្តុះ បង្អាប់ថា ពួកសមណសក្យបុត្រមិនសមបើនឹងហ៊ាន ឆាន់សាច់ ឆ្កែសោះ ព្រោះឆ្កែជាសត្វគួរ ខ្ពើមរអើម។ ភិក្ខុទាំង ឡាយក្រាបបង្គំ ទូល សេចក្តីនុ៎ះចំពោះព្រះដ៏មានព្រះភាគ ។ ព្រះអង្គទ្រង់ ត្រាស់ ថាម្នាលភិក្ខុ ទាំងឡាយ  ភិក្ខុមិនត្រូវ ឆាន់សាច់ឆ្កែទេ ភិក្ខុណាឆាន់ត្រូវអាបត្តិទុក្កដ ។

សម័យនោះឯង ពេល ស្រុក អត់ បាយ  មនុស្ស ទាំងឡាយស៊ីសាច់ពស់ ក៏បាន ប្រគេន សាច់ពស់ ដល់ ពួកភិក្ខុដែលត្រាច់ ទៅ បិណ្ឌ បាត ។ ភិក្ខុទាំង ឡាយ ក៏នាំគ្នាឆាន់ សាច់ពស់ ។ ពួកមនុស្សពោលទោស តិះ ដៀល បន្តុះបង្អាប់ថា ពួកសមណ សក្យបុត្រមិន សម បើ នឹងហ៊ា នឆាន់សាច់ពស់សោះ ព្រោះ ពស់ជាសត្វគួរខ្ពើមរអើម។ ចំណែកខាង សេ្តចនាគ ឈ្មោះ សុបស្សបានចូលទៅ គាល់ព្រះដ៏មានព្រះភាគលុះចូលទៅ ដល់ហើយក៏ថ្វាយបង្គំ ព្រះដ៏មាន ព្រះ ភាគហើយឋិតនៅក្នុងទីសមគួរ ។ លុះសុបស្សនាគរាជឋិតនៅក្នុងទីសមគួរហើយ បានក្រាប បង្គំ ទូល ព្រះដ៏មានព្រះភាគថា បពិត្រព្រះអង្គដ៏ចម្រើននាគទាំងឡាយ ជាសត្វគ្មាន សទ្ធា គ្មាន សេចក្តី ជ្រះថ្លាទេ ក្រែងពួកនាគទាំង នោះបៀតបៀនភិក្ខុទាំងឡាយខ្លះ មិនខាន បពិត្រ ព្រះអង្គដ៏ចំរើន ខ្ញុំ ព្រះអង្គ សូមអង្វរ សូមកុំឲ្យលោកម្ចាស់ទាំងឡាយ ឆាន់សាច់ពស់ឡើយ ។ លំដាប់នោះព្រះដ៏មាន ព្រះភាគ ញុំាងសុបស្សនាគឲ្យ ឃើញ ច្បាស់ឲ្យកាន់យកតាមឲ្យអាចហ៊ាន ឲ្យរីករាយដោយធម្មិ កថាហើយ ។ លុះ សុបស្សនាគ រាជដែល ព្រះដ៏មាន ព្រះភាគ ទ្រង់ឲ្យ ឃើញច្បាស់ ឲ្យកាន់យកតាម ឲ្យអាចហានឲ្យ រីករាយ ដោយ ធម្មិកថា ហើយក៏ ថ្វាយ បង្គំព្រះ ដ៏មានព្រះភាគធ្វើប្រទក្សិណចៀសចេញទៅ ។ ព្រោះនិទាន នេះ ដំណើរនេះទើបព្រះដ៏មាន ព្រះភាគទ្រង់ ធ្វើធម្មិកថា ហើយ ត្រាស់ហៅ ភិក្ខុទាំងឡាយមកថា ម្នាលភិក្ខុទាំងឡាយ ភិក្ខុមិនត្រូវ ឆាន់សាច់ពស់ទេភិក្ខុណាឆាន់ត្រូវអាបត្តិទុក្កដ។ .  

      

 សម័យនោះឯងពួកព្រានសម្លាប់ សត្វ សីហៈហើយស៊ីសាច់សត្វសីហៈ ក៏បាន ប្រគេន សាច់សីហៈដល់ពួកភិក្ខុដែល ត្រាច់ទៅ បិណ្ឌ បាត ។ ពួកភិក្ខុឆាន់សាច់ សីហៈ ហើយ ក៏នៅ ក្នុងព្រៃ ។ ពួកសត្វសីហៈ ធុំក្លិនសាច់ សីហៈ ក៏ សម្លាប់ភិក្ខុជា ច្រើន ។  ភិក្ខុទាំងឡាយ ក្រាប បង្គំ ទូលសេចក្តី នុ៎ះចំពោះព្រះមានព្រះភាគ ។ ព្រះអង្គទ្រង់ត្រាស់ថា ម្នាលភិក្ខុទាំងឡាយ ភិក្ខុ មិនត្រូវឆាន់សាច់សីហៈទេ ភិក្ខុណា ឆាន់ ត្រូវ អាបត្តិទុក្កដ ។

        

        សម័យនោះ ឯងពួកព្រាន សម្លាប់ខ្លាធំហើយស៊ីសាច់ ខ្លាធំក៏បាន ប្រគេនសាច់ ខ្លាធំដល់ ពួក ភិក្ខុដែលត្រាច់ទៅបិណ្ឌបាត ។ពួកភិក្ខុឆាន់ សាច់ខ្លា ហើយទៅក្នុងព្រៃ ។ ពួកខ្លាធំបានក្លិនសាច់ខ្លាធំក៏សម្លាប់ភិក្ខុ ជាច្រើន ។ ភិក្ខុទាំងឡាយក្រាបបង្គំទូលសេចក្តីនុ៎ះចំពោះព្រះដ៏មានព្រះភាគ ។ ព្រះអង្គទ្រង់ ត្រាស់ថា ម្នាលភិក្ខុទាំង ឡាយ ភិក្ខុមិនត្រូវឆាន់សាច់ខ្លាធំទេ ភិក្ខុណាឆាន់ត្រូវ អាបត្តិទុក្កដ។

    សម័យនោះឯង ពួកព្រាន សម្លាប់ខ្លាដំបងហើយស៊ីសាច់ ខ្លាដំបង ក៏បាន ប្រគេនសាច់ខ្លាដំបងដល់ពួកភិក្ខុដែលត្រាច់ ទៅបិណ្ឌបាត។ពួកភិក្ខុឆាន់ សាច់ខ្លាដំបង ហើយក៏ទៅក្នុងព្រៃ ។ ពួកខ្លាដំបងបាន ធុំក្លិនសាច់ ខ្លាដំបង ក៏សម្លាប់ ភិក្ខុជាច្រើន ។ ភិក្ខុទាំងឡាយក្រាបបង្គំទូល សេចក្តីនុ៎ះចំពោះ ព្រះដ៏មានព្រះភាគ។ ព្រះអង្គទ្រង់ត្រាស់ថា ម្នាលភិក្ខុទាំងឡាយភិក្ខុបិនត្រូវឆាន់សាច់ ខ្លាដំបងទេ ភិក្ខុ ណាឆាន់ត្រូវអាបត្តិទុក្កដ ។

         សម័យនោះឯងពួកព្រាន សម្លាប់សត្វខ្លាឃ្មុំហើយស៊ីសាច់ខ្លា ឃ្មុំក៏ បាន ប្រគេន សាច់ខ្លាឃ្មុំ ដល់ពួកភិក្ខុ ដែល ត្រាច់ ទៅបិណ្ឌបាត ។ ពួកភិក្ខុឆាន់សាច់ខ្លាឃ្មុំ ហើយ ក៏ទៅនៅ ក្នុងព្រៃ ។ពួកខ្លាឃ្មុំ បានធុំ ក្លិនសាច់ខ្លាឃ្មុំហើយ ក៏សម្លាប់ភិក្ខុជា ច្រើន។ ភិក្ខុ ទាំងឡាយក្រាបបង្គំ ទូលសេចក្តីនុ៎ះ ចំពោះ ព្រះដ៏មានព្រះភាគ ។ ព្រះអង្គទ្រង់ ត្រាស់ថា ម្នាលភិក្ខុទាំងឡាយភិក្ខុមិនត្រូវឆាន់ សាច់ខ្លាឃ្មុំទេ ភិក្ខុណាឆាន់ត្រូ វអាបត្តិទុក្កដ ។

 សម័យនោះឯង ពួកព្រាន សម្លាប់សត្វ ឆ្កែព្រៃហើយស៊ីសាច់ឆ្កែព្រៃ ក៏បានប្រគេនសាច់ឆ្កែព្រៃដល់ពួកភិក្ខុដែល ត្រាច់ ទៅ បិណ្ឌបាត ។ ភិក្ខុទាំងឡាយ ឆាន់ សាច់ ឆ្កែព្រៃហើយក៏ទៅនៅក្នុងព្រៃ ។ ពួនឆ្កែ ព្រៃ បានធុំក្លិនសាច់ឆ្កែព្រៃហើយ ក៏សម្លាប់ ភិក្ខុជាច្រើន ។  ភិក្ខុទាំងឡាយ ក្រាបបង្គំទូលសេចក្តីនុ៎ះចំពោះ ព្រះដ៏មាន ព្រះភាគ ។ ព្រះអង្គទ្រង់ត្រាស់ថា ម្នាលភិក្ខុទាំងឡាយភិក្ខុមិនត្រូវឆាន់សាច់ឆ្កែព្រៃទេ ភិក្ខុណាឆាន់ត្រូវ អាបត្តិទុក្កដ ។

ចប់សុប្បិយភាណវារៈទី២៕



ជំងឺផ្សេងៗ

ជំងឺរលាកស្រោមខួរ
ប្រភេទនៃជំងឺ
ជាជំងឺដឺលកើនៅលើកុមារច្រើនជាងមនុស្សពេញវ័យ ហើយរាតត្បាតឆ្លងបំផុត។
រោគសញ្ញា
រវើរវាយ រឹងករ អង្គុយសន្ដូកជើងដោយពិបាក ឈឺក្បាលយ៉ាងខ្លាំង ទល់លាមក
ចង្អោក្អួត គ្រុនខ្លាំងឬតិច ។បើសិនកើតមានចំពោះកុមារជំងឺនេះអាចធ្វើអោយកុមារ
សន្លប់បាត់ស្មារតី ប្រកាច់ ពិការភ្នែក ឬ ដៃជើង អាចស្លាប់ក្នុងរយះពេល ២ទៅ៥ម៉ោង
ជួនកាលយូខែ ឬក៏អាចជាដោយខូចភ្នែក ខូចត្រចៀក ឬអាចធ្វើអោយស្វិតមួយចំហៀងខ្លួន
ឬក៏ជាឆ្កួតជ្រូក។
វីធីការពារ
ដើម្បីការពារនូវជំងឺនេះចូរកុំជិតអ្នកជំងឺ រីឯអ្នកថែទាំជំងឺត្រូវប្រយ័ត្នអោយមែនទែន។
វីធីព្យាបាល
ដើម្បីព្យាបាលជំងឺនេះត្រូវ ប្រើកៅស៊ូ ដាក់ទឹកកក អោយអ្នកជំងឺបរិភោគអាអារវាវៗ
ប្រើកៅស៊ូដាក់ទឹកកកដាក់លើក្បាលពោះ ត្រូវអញ្ជើញលោកគ្រូពេទ្យមកព្យាបាល ប្រើថ្នាំ
ប៉ារ៉ាសេតាម៉ូល និង ដីយ៉ាសេប៉ាម ដើម្បីបញ្ចុះកំដៅនិងប្រកាច់ បើកើតចំពោះកុមារ។

ជំងឺអាសន្នរោគ
ប្រភេទនៃជំងឺ
ជំងឺនេះអាចដល់មនុស្សគ្រប់វ័យនិងគ្រប់ភេទ
រោគសញ្ញា
រាករូសយ៉ាងខ្លាំង លាមកមានសណ្ឋានដូចគញរប់អង្ករ ល្ហិតល្ហៃ ចង្អោក្អួតយ៉ាង
សន្ធឹកសន្ធាប់ ស្រេកទឹកយ៉ាងខ្លាំង ពោះផត ចុះស្គមយ៉ាងខ្លាំង ភ្នែករូង មុខស្លេកស្លាំង
ខ្លួនត្រជាតកស្រឺត ឈឺចាប់ជើងនិងកំភួនជើង ដកដង្ហើមដោយពិបាក អ្នកជំងឺអាចស្លាប់
ក្នុងរយះពេល២ទៅ៣ម៉ោងឬយ៉ាងយូរមិនលើសពី៣ម៉ោង។
វីធីការពារ
ត្រូវបរិភោគអាហារឆ្អិន ផឹកទឹកឆ្អិន ត្រូវការពារកុំអោយរុយរោមអាហារនិងធូលីហុយ
ចូលកុំបរិភោគអាហារក្រៅផ្ទះនៅពេលអ្នកជំងឺកំពុងរាត្បាត ត្រូវលាងដៃជាមួយសាប៊ូ មុនពេលបរិភោគនិងក្រោយពេលបានប៉ះពាល់អ្នកជំងឺនិងសំភារះរបសល់អ្នកជំងឺ
ជីកកប់លាមកមនុស្សជំងឺត្រូវចាក់ ក្រេស៊ីលនៅក្នុងលាមកនិងកំអួតអ្នកជំងឺរួចយកទៅចោល
ក្នុងបង្គន់អនាម័ន ឬជីកកប់។
វិធីព្យាបាល
ត្រវអោយគ្រូពេទ្យព្យាលជាប្រញា់ ត្រូវប្រើថា តេត្រាសីក្លីន រឺចាក់ថ្នាំសេរ៉ូម គួរចាក់ថ្នាំ
ជួយបេះដូង។

ខ្យល់គរ
ប្រភេទនៃជំងឺ
ជំងឺនេះអាចដល់មនុស្សគ្រប់វ័យនិងគ្រប់ភេទព្រោះ
មានការប៉ះទង្គិចផ្លូវចិត្ដយ៉ាងខ្លាំង មានការឈឺចាប់យ៉ាងខ្លាំង ឈាមក្រហម ជំងឺបេះដូង
ភាពងើបពីឈឺនៃជំងឺគ្រុនពោះរវៀននិងរោគខាន់ស្លាក់។
រោគសញ្ញា
លក្ខណះនៃខ្យល់គរនេះមានដូចតទៅ
វិលមុខ- ហ៊ឹងត្រចៀក -ស្រវាំងភ្នែក -ញើសត្រជាក់- បាត់បង់ស្មារតី។ ជួនកាលបាត់ចលនាដង្ហើមនិងចលនាបេះដូងមួយរយះខ្លី។
វិធីព្យាបាល
ត្រូវដាក់អ្នកជំងឺអោយដេកផ្ងា ក្បាលត្រូវអោយទាបជាងខ្លួនហើយ ផ្អៀងទៅម្ខាងជូតស្លេស
អោយអ្នកជំងឺអោយបានស្អាត-បន្ធូសំលៀកបំពាក់-កុំស្រកទឹកចូលមាត់អ្នកជំងឺដាច់ខាត
រឹតខ្លួនប្រាណអ្នកជំងឺដោយថ្នាំអាកុល ហឹតថ្នាំ អេទើរ។


ជំងឺក្អួត
ប្រភេទនៃជំងឺ
អាចកើតដល់មនុស្សគ្រប់វ័យនិងគ្រប់ភេទ មនុស្សអាចក្អួត អាហារក្អួតទឹក ក្អួតទឹកប្រមាត់
និងក្អួតមានលាយខ្ទុះនិងលាមកផង។
មូលហេតុ
មនុស្សអាចក្អួតព្រោះ
ជំងឺក្រពះផ្សេងៗ រលាកក្រពះនិងពោះវៀន កើតជំងឺឈឺថ្លើម-រលាកលំពែង កើតជំងឺហើម
សួត ពុលរលកពុលឡាន ឈឺមួយជំហៀងក្បាល កើតជំងឺផ្លូវទឹកនោម កើតជំងឺពោះ
វៀន-ភាពមានគរ-ពុលអាហារផ្សេងៗ-មានដង្កូវពោះវៀន-អាចនាំអោយទារកក្អួតបាន។
ភាពទើបងើបពីឈឺនៃរោគខាន់ស្លាក់-អាចនាំអោយទារកក្អួតបាន។
វិធីព្យាបាល
ត្រូវព្យាបាលទោតាមដើមហេតុ-សំរាក ឬដេកស្ងៀមដោយតមអាហារ -សង្កត់កៅស៊ូ-ដាក់
ទឹកកកចំកណ្ដាលពោះ-ចំពោះទារកត្រូវឈប់អោយបៅទឹកដោះគោសិន៕
ជំងឺរាគមួល
ប្រភេទនៃជំងឺ
ជំងឺនេះជាជំងឺឆ្លង ច្រើនកើតនៅប្រទេសក្ដៅ ហើយនិងប្រទេស ដែលមានធាតុអកាស
ស្រួល ល្មម គឺមិនក្ដៅពេកមិនត្រជាក់ពេក។
មូលហេតុ
ជំងឺនេះកើតឡើងដោយសារអតិសុខុមប្រាណ ម្យ៉ាងតូចក្រៃលែងរស់នៅក្មេងទឹកហៅថា
អាមីម និង អតិសុខុមប្រាណ ។ម្យ៉ាងទៀតរាងដុចចង្កឹះហៅថា បាស៊ី អតិសុខុមប្រាណ
ទាំងពីរនេះរស់នៅក្នុងលាមក។
រោគសញ្ញា
រោគសញ្ញាជំងឺនេះមាន រាគមួលបណ្ដាលមកពី
ឈឺពោះយ៉ាងខ្លាំង
បន្ទាស់បង់លាមកច្រើនដងពី១០ទៅ២០ដងក្នុង២៤ម៉ោង។
មុនដំបូងរាគរូស បន្ទាបមកលាមកមានលាយឈាមនិងសំបោរ ។លាមកធ្លាក់តិច ប្រហែល
មួយស្លាព្រាកាហ្វេរ ជួនកាលបត់ជើងតូចឈឹ ចុះស្គមយ៉ាងឆាប់រហ័ស ស្រែកទឹកខ្លាំង
ស្បែកស្ងួត ដេកស្ទើរលក់ស្ទើរភ្ញាក់ ខ្លួនត្រជាក់ ប្រសិនបើរាគរូស បណ្ដាលមកពីអាមីម
គ្រុនក្ដៅប្រសិនបើបណ្ដាលមកពីបាក់តេរី។
ផលវិបាកនៃជំងឺនេះ
ជំងឺនេះអាចកើតជាច្រើនខែទៅច្រើនឆ្នាំ។អ្នកជំងឺឈឹរឹងដៃហើយវាអាចបណ្ដាលអោយមាន
រោគផ្សេងៗ វាធ្វើអោយអ្នកជំងឺ ឈឺពោះវៀន បួសថ្លើម ខាន់លឿង ឈឺកនុងសន្លាក់ឆ្អឹង
ដោយហើមក្បាលជង្គង់ និងសន្លាក់ឯទៀត។
ការថែទាំជំងឺនេះ
ការថែទាំជំងឺនេះត្រូវអោយ អ្នកជំងឺស្ងៀមនៅនឹងកន្លែង យកសំពតជ្រលក់ទឹកក្ដៅ ពូតទឹក
ចេញហើយដាក់លើពោះ អោយបរិភោគអាហារ រាវៗងាយស្រួលរលាយ ជាពិសេសអាហារ
ណាដែលមានរស់ជាតិចត់។ ដាច់ខាតកុំបរិភោគខ្លាញ់ ហើយនិងអាហារដែលហិរក្រហាយ
អោយសោះ។

វីធីការពារ
វីធីការពារនូវជំងឺនេះអ្នកត្រូវផឹកទឹកឆ្អិនដែលបានដាំពុះក្នុងរយះពេល១៥នាទី។បើសិនហូប
បន្លែត្រូវលាងអោយបានស្អាតដោយលាងនឹងទឹក ពឺម៉ងកាណាត ជាមុនសិនមុននឹងបរិភោគ
ត្រូវគ្របអាហារការពារកុំអោយរុយរោម ត្រូវលាងដៃជាមួយសាប៊ូជានិច្ច មុននឹងបរិភោគចំណី
អាហារនិងចេញពីបង្គន់។


ជំងឺគ្រុនឈាម
មូលហេតុនៃជំងឺ
មូលហេតុនៃជំងឺនេះគឺបណ្ដាលមកពីមូលខ្លាខាំហើយវាខាំនៅពេលថ្ងៃ។នៅកន្លែងដូចជា
នៅក្នុងផ្ទះ-ក្បែរផ្ទះនិងទីងងឹត។
រោគសញ្ញាជំងឺនេះមាន
ក្មេងក្ដៅខ្លួនខ្លាំងរហួពេលពី២ទៅ៤ថ្ងៃកុមារមានសភាពងងុយដេកមិនលេងមិនឃ្លាន ជួនកាលមានក្អួត-ទឹកមុខក្រហមប៉ុន្ដែកុមារមិនក្អួតឬហៀវសំបោរឡើយ។
សញ្ញាហូរឈាមមាន
កន្ទួលស្បែក ហូរឈាមតាមអញ្ចាញធ្មេញ ក្អួតឈាមនិងជុះឈាម។
ថ្លើមរីកធំទន់ នៅពេលស្ទាប។
ស្ហុកកុមារ ឡេះឡះឬសន្លឹមបេះដូងដើរញាប់ខ្សោយ-ត្រជាងក់ចុងដៃ-ជើងនិងដងខ្លួន ស្វាយ
បបូរមាត់
ប្រភពនៃមូស
មូសខ្លាកើតចេញពីចាយទឹកដែលមាននៅក្នុងទឹក ទឹកពាង ទឹកអាង ទឹកដែលដកនៅ
សំបកកង់ឡាន-ម៉ូតូ-សំបកដូង ។ល។
វិធីកំចាត់ដង្កូវទឹកនិងមូសខ្លា
លាងសំអាតពាងឬអាងទឹកថូផ្កា ប្រើថ្នាំអាបែរ មុនដាក់ពាងយើងត្រូវចោះរន្ធ។
កាប់ឆ្កាព្រៃដែលសុបទ្រុបជុំវិញផ្ទះឲ្យស្អាតដុតឬកប់ចោលនៅរបសល់ដែលដកទឹកដូចជា
សំបកកង់ឡានចាស់ៗ-កំប៉ុង-ល-។
បើមានសញ្ញាណាមួយក្នុងសញ្ញាដូចខាងលើនេះ ត្រូវបញ្ចូនក្មេងឬកុមារដែលឈឺនៅទៅកាន់
មណ្ឌលសុខភាពឬមន្ទីពេទ្យជាបន្ទាន់ ជៀសវាងការពន្យាពេលជាហេតុនាំអោយអ្នកជំងឺ
មានគ្រោះថ្នាក់ដល់ជីវិត។
កំណើតនៃឆ្នាំរបស់ជំងឺគ្រុនឈាមគឺ
ឈ្មោះមេរោគ (វីរុសដាំង)
ជំងឺនេះចូលមកប្រទេសហ្វីលីពីនមុនគេនៅឆ្នាំ ១៩៥៣។
ជំងឺគ្រុនឈាមកើតនៅប្រទេសថៃនៅឆ្នាំ (១៩៥៣)
ជំងឺគ្រុនឈាមកើតនៅប្រទេសកម្ពុជានៅឆ្នាំ (១៩៦៣)
ជំងឺគ្រុនឈាមកើតនៅប្រទេសកម្ពុជា(ក្រុងភ្នំពេញ)នៅឆ្នាំ (១៩៧២)
ជំងឺគ្រុនឈាមកើតមានរាត្បាតនៅឆ្នាំ (១៩៧៩)
ជំងឺគ្រុនឈាមមាននៅកំដៅភ្លាមៗពី ៣៩ អង្សាសេ ទៅ៤០អង្សាសេ។ហើយកំដៅរយះពេល
៣ថ្ងៃនៅ៥ថ្ងៃបន្ទាប់មកកំដៅត្រជាក់ដោយខ្លួនឯង។
ជំងឺគ្រុនឈាមនេះកើតនៅតំបន់ដែលងាយទទួលរងនូវជំងឺនេះខ្លាំងជាងគេគឺ នៅខេត្តបាត់
ដំបង-និងទីក្រុងភ្នំពេញ ហើយវាកើតនៅចន្លោះ២ឆ្នាំម្ដង។
វីធីការពារ
ត្រូវដេកក្នុងមុងអោយបានត្រឹមត្រូវ ដុតថ្នាំធូបមូសឬបាញ់ថ្នាំមូសអោយកុមារគេងនៅកន្លែង
ដែលមានពន្លឺគ្រប់គ្រាន់។

វីធីបង្ការជំងឺកង្វះ វីតាមីនអា (vitamine A)
មូលហេតុនៃជំងឺនេះភាគច្រើនកើតលើក្មេងដែលបរិភោគអាហារដេលមានជីវជាតិ A
មិនគ្រប់គ្រន់។ចាំបាច់ទទួលបន្លែនៅគ្រប់ថ្នាំជីវជាតិ A តាមពេលនិងការកំណត់ត្រឹមត្រូវ
កុមារដែលទើបនិងជាសះស្បើយពីជំងឺមួយចំនួនដូចជា ជំងឺកញ្រ្ជិល និងជំងឺ រាគ។
វីធីការពារនិងព្យាបាល
ត្រូវផ្ដល់គ្រាប់ថ្នាំដេលមាន ជិវជាតិ អា គ្រាប់គ្រាន់ដល់កុមារនិងស្រ្ដីដេលមានផ្ទៃពោះ។
លើកទឹកចិត្ដម្ដាយ អោយផ្ដល់ទឹកដោះតំបូងដល់ទារកដេលទើបនឹងកើត បន្ដរបំបៅដោះ
ម្ដាយសុទ្ធ យ៉ាងតិចបានអាយុ ៦ ខែ។
ផ្ដល់គ្រាប់ថ្នាំជីវជាតិអាដល់កុមារដេលមានអាយុ៦ខែរដល់៥៩ចែតាមពេលនិងការកំណត់ត្រឹមត្រូវ
ផ្ដល់គ្រាប់ថ្នាំជីវជាតិអាដល់ស្រ្ដីដេលទឹបសំរាលនិងមុនសំរាលកូន។
ពេលផ្ដល់អាហារបន្ថែមលើទឹកចិត្ដម្ដាយអោយប្រើប្រាសនូវគ្រឿងផ្សំទាំងឡាយដែលអាចជួយ
អោយពោះវៀនកុមារងាយស្រួល បឺតស្រូបនូវជីវជាតិ អា។

ជម្ងឺរបង
និមយន័យ
-របេងជាជម្ងឺរាំរ៉ៃមួយបណ្ដាលមកពីមីក្រូបាក់តេរី យ៉ូមទុយគុយលូស ចំពោះមនុស្សនិងមីក្រូបាតេរីយ៉ូមបូរវិសសំរាប់សាត្វពាហនះនិងសត្វផេ្សងទៀត។
របេងត្រូវានគេចែកចេញជា៤ប្រភេទគឺ
-របេងទងសួត (pulmanary tubercnlosis)
-របងស្រោមខួរ (Tuber culosismeningitis)
-របងកូនកណ្ដុរនៅក(Tubercnlosis ofneet)
- របងមីលីឃែរី (Malianry tuber caulosis)
មូលហេតុដែលងាយស្រួលក្នុងការបង្ករោគសញ្ញាគឺ
-អ្នកដែលមានវិបត្តិកង្វះអាហាររូបត្ថម្ភ
-ជម្ងឺស្រួចស្រាវ
-ជំងឺកញ្រ្ជិល
-ជម្ងឺរាគ រាងកាយទន់ខ្សោយ
- ខ្វះខាតជំរក ខ្វះអនាម័យ
-ខ្វះទឹក ខ្វះចំនីអាហារ ពុំដឹងពីមូលហេតុជំងឺ
សង្គមក្រខ្សត់(ទុយស)បានរារាំងពលរដ្ឌអំពីការស្បែងរកការព្យាបាលនិងរារាំងពលរដ្ឌកុំ
អោយស្គាល់ពំពីជម្ងឺដូចនេះពលរដ្ធអាចត្រូវជំងឹរាតត្បាត២ស្លាប់កង្វះការចាតកថ្នាំបង្ការជំងឺ។
មូលហេតុនៃជំងឺ
គឺកើតឡើងអំពីរបេងដំបូងកាលណាក្រពេញមានបេរោគកូនកណ្ដុរវានិងធ្លាយទៅក្នុងទងសួត
រួចបន្តមកទៀតខ្ទុះមានមេរោគរបងបានទៅសល់ផ្នែកផ្សេងទោតនៃសួត។
ប្រភព
បង្ការរោគគឺបញ្ចេញសារធាតុមានមេរៅគ មកក្រៅច្រើនញាក់ញាប់ជាងគេគឺ កំហាក។
របៀបឆ្លង
របេងសួងឆ្លងតាមខ្យល់ដោយតំណក់ទឹកមាត់នៃកំហាកប្រការនេះកើតមានពេលដែលអ្នក
ជំងឺក្អកកណ្ដាលឬស្រែកហើយស្រូបចូលតំណាក់ទឹកមាត់ឌែលមានមេរោគមកដល់សួត
បង្កើតកូនចៅរួចបង្ករជាជំងឺ។
ការខាក់ស្ដោះកំអាចចំលងបានដែរ តំណក់ទឹកមាត់ដែលស្ងួតនិងបាក់តេរីរស់នៅបានយូរ
ក្នុងធូលីដែលអាចដង្ហើមស្រូបបាន។
ភាពដែលអាចទទួលនៅជំងឺរបងសួត
-ខ្ពស់ជាងគេគឺកុមារមានអាមយក្រោម៣ឆ្នាំវ័យជំទង់វ័យក្មេង
-ខ្ពស់លើអ្នកដែលភាពសាំ
-ខ្ពស់លើអ្នកឈឺ វិបត្ដិកង្វះអាហារឬជកស្រាទន់ខ្សោយ
-ខ្ពស់កាលណាអ្នកជំងឺព្យាលបាលពុំបានត្រឹមត្រូវ។
វិធីការពារ
ត្រូវចាក់វ៉ាសាំង BCG ដល់ទារកដែលនិងកើត។
-កុំជជែកជាមួយអ្នកជំងឺ
-ព្យាយាមចេញឆ្ងាយពីអ្នកដទៃ
រោគសញ្ញាជំងឺនេះមាន
គ្រុននៅពេលរសៀល និងពេលយប់ (សីតុណ្ហភាព ៣៨.៧)
-រាងកាយចុះស្គមជាលំដាប់អា់កំលាំង
-សាច់ស្លេកស្លាំង
-ក្អកយ៉ាងយូរច្រើនមាននៅពេលព្រឹក
-កំហាក់ខាប់ៗពណ៏ខៀវឬលឿង។
-ជួនកាលមានការថប់ដង្ហើមបន្ដិចបន្តួចឬចុកសៀកក្នុងទ្រូងបន្តិចបន្តួច
-ជួនកាលកំហាក់មានលាយឈាមសំពាំធឈាមចុះទាបនិងជីបចរដើលឿនបាយមិនបាន។
ជំងឺគ្រុនពោះវៀន
ជំងឹនេះត្រូបានគេទទួលស្គាល់ជាច្រើនរយឆ្នាំមកហើយនៅលើពិភពលោកយើងនេះ។
ជំងឺនេះកើតមានតែលើមនុស្សដែលពុំមានអនាម័យ ពុំមានទឹកស្អាតភាពល្ងងខ្លៅឬអវិជ្ជា
បានធ្វើអោយអ្នកជំងឺរាល់ដាលខ្លាំង។
របៀបឆ្លង
-ចំនីអាហារឬទឹកអាចឆ្លងតាមលាមក ទឹកនោមនៃអ្នកជំងឺឬអ្នកផ្ទុកមេរោគ។
-ផ្លែឈើ បន្លែទឹកដោះគោ
នៅមានត

សុភាសិតខ្មែរ

១-កាត់ទឹកមិនដាច់​កាត់សាច់វាឈឺ។
២-កាប់បំពង​រង់ចាំទឹកភ្លៀង។
៣-ការប៉ុនភ្នំមិនគិត​ទៅគិតឯស្គរបែកមាត់។
៤-កោកៗ​សឹកតែមាត់ត្រដោក​ឆ្អែតតែពោះក្របី។
៥-កោកមិនដាក់ទឹក។
៦-កុំខ្វើកតាមខ្យល់កុំខ្វល់តាមរលក។
៧-កុំគូរមុន​គិត។
៨-កុំឈ្លោះនឹងស្រី​កុំក្ដីនឹងគ្នាឯង។
៩-កុំដេកផ្សងព្រេង​កុំវង្វេងខុសផ្លូវ។
១០-កុំដាំស្រូវនៅផ្លូវដំរី។
១១-កុំទុកមេឃ​កុំទុកចិត្តផ្កាយ​
កុំទុកចិត្តប្រពន្ធថាគ្មានសាហាយ​
កុំទុកចិត្តម្ដាយថាគ្មានបំណុល។
១២-កុំទុំមុលស្រគាល។
១៣-កុំផ្ទុកតាមទូកថ្វែ។
១៤-កុំពត់ស្រឡៅ​កុំប្រដៅស្រីខូច។
១៥-កុំពូតផ្សែងជាដុំ​កុំយកភ្នំទ្រាប់អង្គុយ។
១៦-កុំរាយមុខដឹង​កុំទទឹងមុខសឹក។
១៧-កុំពាក់មុខយក្ស​កុំពាក់ស្បែកខ្លា។
១៨-កុំយកស្រឡៅធ្វើខ្នួច​កុំសម្រួចឈើពុក។
១9-កំភ្លាញព្រោះមាត់​ខ្វែកស្លាប់ព្រោះអាចម៏។
២០-ក្ដៅថ្ងៃមិនស្មើក្ដៅចិត្ត។
២១-ក្ដៅស៊ីរាក់​ត្រជាក់ស៊ីជ្រៅ។
២២-ក្រពើវង្វេងបឹង។
២៣-ក្រមុំដណ្ដឹងម្ដាយ​មេម៉ាយដណ្ដឹងចិត្ត។
២៤-ក្រអ្វីក្រចុះកុំឲ្យតែក្រគុំនិត។
២៥-ខឹងខុស​ខឹងខាត​ខឹងខូច។
២៦-ខឹងគោវាយរទេះ។
២៧-ខឹងឲ្យអត់ខ្សត់ឲ្យរក។
២៨-ខ្ពស់កប់ពពក​ចុះមកជ្រកអាចម៏ជន្លេន។
២៩-ខ្មោចស្រុកឲ្យដៃ​ខ្មោចព្រៃវាហ៊ាន។
៣០-ខ្លាមិនខ្លាចទៅខ្លាចអាចម៏ខ្លា។
៣១-ខ្លួនរស់របស់រកបាន។
៣២-គោដំបៅខ្នង​ក្អែកហើយរំលង​រសាយកន្ទុយ។
៣៣-គ្នាច្រើនអន្សមខ្លោច​គ្នាដូចស្រមោចអន្សមឆៅ។
៣៤-គ្រូកាចសិស្សខូច។
៣៥-គ្រូទាយម្តាយថា។
៣៦-ឃើញដំរីជុះកុំជុះតាមដំរី។
៣៧-ឃ្លាតឆ្ងាយណាយចិត្ត។
៣៨-ឃ្លានឆ្ងាញ់ស្រលាញ់ល្អ។
៣៩-ងប់នឹងល្បែង​តែងវិនាស។
៤០-ចង់ឲ្យមានជួញអង្ករ​ចង់ឲ្យក្រជួញឡាន។
៤១-ចាក់អង្ករយកអង្កាម។
៤២-ចានមួយរាវ​លែងអីរណ្ដំគ្នា។
៤៣-ចាប់ក្ដាមដាក់ចង្អេរ។
៤៤-ចាប់នេះចាប់នោះមិនឆ្ពោះត្រង់ណា។
៤៥-ចូលព្រៃទានព្រឹក​ចង់សឹកទាន់ក្មេង។
៤៦-ចូលស្ទឹងតាមបទ​ចូលស្រុកតាមប្រទេស។
៤៧-ចំណីឆ្ងាញ់កុំទុកស្អែក។
៤៨-ចេះដប់មិនស្មើប្រសប់មួយ។
៤៩-ចេះមកពីរៀន​មានមកពីរក។
៥០-ឆ្កែព្រុសមិនដែលខាំ។
៥១-ឆ្កែខាំ​កុំខាំឆ្កែវិញ។
៥២-ឆ្នាំងណាគ្របនឹង។
៥៣-ឆ្មាមិននៅ​កណ្ដុរឡើងរាជ្យ។
៥៤-ឆ្អិនក្បាលស៊ីក្បាល​ឆ្អិនកន្ទុយស៊ីកន្ទុយ។
៥៥-ជាងទងស៊ីរងកំបែក​ជាងដែកស៊ីហែកនឹងដៃ។
៥៦-ជាងមិនកើតបន្ទោសដែក។
៥៧-ជិះក្របីចម្លងភក់។
៥៨-ឈាមស្រែក​ស្បែកហៅ។
៥៩-ឈើកោងវល្លិព័ទ្ធ​មនុស្សខ្ចាត់ភ្លាត់កុំយកខ្លួនបៀត។
60-ឈើពុក​កុំដាក់គូទលើ។
៦១-ដល់ត្រើយ​សើយគូទ។
៦២-ដាំជើងក្រាន​មិនប្រមាញឆ្នាំង។
៦៣-ដំរីជល់គ្នា​ងប់ស្មៅចិញ្ចៀន។
៦៤-ដៃភ្លើងជើងមាន់។
៦៥-ដំរីសាស្លាប់​យកចង្អេរបាំក?។
៦៦-តក់ៗពេញបំពង់។
៦៧-ត្រីងៀត​ឆ្លៀតពង។
៦៨-បា្រក់ក៏បង់​ថង់ក៏ដាច់។
៦៩-ធ្វើគុណបានទោស។
៧០-សាងល្អបានល្អ។
៧១-លួចគេធ្លាប់ដៃ​ដេកថ្ងែធ្លាប់ភ្នែក។
៧២-ប្រញាប់ពេកដេកផ្លួវ។
៧៣-ធ្វើគុណ១០០សំពៅទោស១ចូលទៅរលាយគុណអស់។
៧៤-សាងបាបបានបាប​សាងបុណ្យបានបុណ្យ។
៧៥-ធ្វើស្រែនឹងទឹក​ធ្វើសឹកនឹងបាយ។
៧៦-ធ្វើស្រែឲ្យមើលស្មៅ​ទុកដាក់កូនចៅ
ឲ្យមើលសន្ដាន។
៧៧-ប្រហែសបាត​ប្រយ័ត្នគង់។
៧៨-ធ្វើល្អបានល្អ​ធ្វើអាក្រក់បានអាក្រក់។
៧៩-មានមាសខ្វះក្រដាស់ខ្ចប់។
៨០-ភូតនៅហោរ​ចោរនៅជាង។
៨១-ផ្သ?ែឈើជ្រុះមិនឆ្ងាយពីគល់។
៨២-ធ្វើស្រែទាន់ក្ដៅដី​ចង់ស្រីទាន់ក្ដៅចិត្ត។
៨៣-យប់មើលនឹងដៃ​ថ្ងៃមើលនឹងភ្នែក។
៨៤-រកអុសប្រទះឈើងាប់។
៨៥-រស់តែមាត់ត្រគាកស្លាប់ស្ដូក។
៨៦-លេងក្មេងអាប់យស​លេងពស់ៗខាំ។
៨៧-ស្រលាញ់កុំទៅញឹក​បើរលឹកសឹមទៅម្ដងៗ។
៨៨-ស្លាប់ដូចពស់រស់ដូចកង្កែប។
៨៩-អន្ទង់វែងឆ្នាំងវែង។
៩០-យកពងមាន់ទៅផ្ញើនឹងក្អែក។
៩១-មនុស្សនឹងបា្រក់​យក្សនឹងសាច់។
៩២-ធ្នូបាញ់​ធម៏ទន្ទេញ​ស្រ្ដីបង់ភស្ដា។
៩៣-ទន្លេដប់មិនស្កប់សមុទ្រមួយ។
៩៤-ទូកទៅកំពុងនៅ។
៩៥-ថោកអីនឹងដៃ​ថ្លៃអីនឹងមាត់។
៩៦-ទម្ពក់វាទៅ​ទើបព្នៅវាមក។
៩៧-លឿន​លៃមិនទាន់។
៩៨-មានដំបៅ​ទើបរុយវារោម។
៩៩-ពេលឈឹយកដំរីបន់​ពេលស្រន់យកពងមាន់ថ្វាយ។
១០០-បុណ្យក៏ធ្វើ​ឈើក៏កាប់។

ចំណេះដឹងបន្ថែម

១/ ព្រះវិហារអដ្ឋរស្សមានទំហំ បណ្តោយ ៤០ម និង ទទឹង ២៣ ម ។
២/ ស្ពានព្រះមុន្នីវង្ស ត្រូវបាន កសាង ឡើយនៅ ឆ្នាំ ១៩២៨ ។
៣/ សន្នីសិទ កំពូលរបស់អាស៊ាន ត្រូវបានធ្វើឡើង នៅប្រ/ទ ម៉ាលេស៊ី ។
៤/ ប្រ/ទ ប៉ារ៉ាហ្គាយ ស្ថិតនៅក្នុងទ្វីប អាមេរិកខាងជើង ។
៥/ សន្និសិទ ក្រុងប៉ារីស ស្តីពី យុត្តិធម៌ សន្តិភាព មានចំនួន ៣២ ប្រ/ទ ចូលរួម ។
៦/ ក្រុមប្រឹក្សាអាស៊ី និង ប៉ាស៊ីហ្វិក មានសមាជិកចូលរួមចំនួន ៩ ប្រ/ទ ។
៧/ ជចដាប់ប៊លយ៉ូប៊ូស ជាប្រធានាធិបតីទី ៤៣ នៃ U S A ។
៨/ ធនាគារជាតិ នៅកម្ពុជា កសាងឡើងនៅឆ្នាំ ១៩៩២ ។
៩/ ប្រ/ទ ដែលបានទទួលពានង្វាន់បាល់ទាត់មុនគេគឺ ប្រ/ទ អុយរូហ្គាយ ។
១០/ ស្រុកបាភ្នំ ស្ថិតក្នុង ខេត្ត ព្រៃវែង។
១១/ ស្រុកព្រៃកប្បាស ស្ថិតក្នុង ខេត្តតាកែវ ។
១២/ ទ្វីបអាស៊ី មានទំហំ ស្មើ ៣០% នៃពិភពលោក ។
១៣/ សន្និសិទ កំពូលលើកទី៣ របស់អាស៊ានត្រូវបានធ្វើឡើង នៅ ប្រ/ទ ហ្វីលីពីន ។
១៤/ កោះពោះមានចំងាយ ១ គ.ម ពី ឆ្នេរ ហាវ៉ៃ ។
១៥/ ឆ្នាំ ២០០៩ ប្រ/ទ កម្ពុជា មានខណ្ឌសរុបចំនួន ៨ ខណ្ឌ ។
១៦/ ប្រ/ទ កម្ពុជា ចូលរួមប្រជុំវេទិកាតំបន់ អាស៊ាន លើកដំបូង នៅឆ្នាំ ១៩៩៥ ។
១៧/ កីឡាអូឡាំពិច ប្រារព្ធឡើង ៤ ឆ្នាំម្តង ។
បញ្ជាក់៖ បានជាគេធ្វើឡើង ៤ ឆ្នាំ ម្តងព្រោះ គេបែងចែកជាពីរ គឺ កីឡាអូឡាំពិច ក្តៅ និង កីឡាអូឡាំពិច រងារ ។
១៨/ សារមន្ទីរ ជាតិ ភ្នំពេញ កសាងនៅឆ្នាំ ១៩១៧ ។
១៩/ ភ្នំឧដុង្គ មានឈ្មោះ ចំនួន ៣ ។ មាន៖ ភ្នំឧដុង្គ, ភ្នំព្រះរាជ្យទ្រព្យ និង ភ្នំ អាថ៌ ទ្រេស ។
២០/ ទ្វីបដែល ធំលំដាប់ទី៣ លើកពិភពលោក គឺ ទ្វីប អាមេរិកខាងជើង ។
២១/ សាលសន្និសិទ ចតុមុខ ត្រូវបានសាងសង់នៅ ឆ្នាំ ១៩៦២ ។
២២/ ជួរភ្នំក្រវាញស្ថិតនៅ បែក នរតី នៃ ប្រ/ទ កម្ពុជា ។
២៣/ ប្រាសាទព្រះវិហារ មានចំងាយ ១០៨ គ.ម ពីទី រូមខេត្តព្រះវិហារ ។
២៤/ មន្ទីរពេទ្យ មិត្តភាព ខ្មែរ-សូវៀត ត្រូវបានសម្ពោធអោយប្រើប្រាស់ជាផ្លូវ ការនៅ ថ្ងៃទី ២៩ ខែ សីហា ឆ្នាំ ១៩៦០ ។
២៥/ រូបចំលាក់ ក្បាលនាគ នៅ លើវិមានឯករាជ្យ មានចំនួន ១០០ រូបចម្លាក់ ។
២៦/ អង្គការ សន្និសញ្ញា អាត្លង់ទិចខាងជើង មានទីស្នាក់ការនៅ ទីក្រុង វ៉ាសិងតោន ។
២៧/ ស្រុកស្វាយអន្ធរ ស្ថិតនៅក្នុងខេត្ត ព្រៃវែង ។
២៨/ ស្ពានព្រះមុន្នីវង្សថ្មី បានសម្ពោធដាក់អោយប្រើប្រាស់ជាផ្លូវការនៅ ថ្ងៃ ពុធ ទី ២៧ ខែ ឧសភា ឆ្នាំ ២០០៩ ។
២៩/ ព្រះចេតិយ៍ ព្រះ ស៊ី សុវតិ្ថ អាចមានឈ្មោះ មួយទៀត គឺ ព្រះចេតិយ៍ មុខ ព្រហ្ម ។
៣០/ បានជាក្នុងពីធិដង្ហែយកព្រះ សារីរឹកធាតុ ទៅ ដំកល់ទុកនៅ ភ្នំព្រះរាជទ្រព្យ មានព្រះ សង្ឃ ចូលរួមចំនួន ២៥៤៦ ព្រះក្នុង ឆ្នាំនោះគឺ ត្រូវនឹង ពុទ្ធសករាជ ២៥៤៦ ។
៣១/ វត្តព្រះកែវ មរកត ការពីដើម ធ្លាប់មានឈ្មោះថាវត្ត ឧបោលសថរតនារាម ។
៣២/ បានជាប្រជាពលរដ្ឋតែងតែហៅភ្នំមួយនៅខេត្ត កណ្តាលថាភ្នំ ឧដុង្គ ព្រោះ ដោយសារទី នោះជាអតីត ក្រុងឧដុង្គ ដែលមានភ្នំហើយហៅថាភ្នំឧដុង្គ ។
៣៣/ នាពេលបច្ចុប្បន្ននេះប្រ/ទ កម្ពុជា យើងមានកុ្រងថ្នាក់ស្មើស្រុក ចំនួន ២៦ ក្រុង ។
បញ្ជាក់៖ គេបានបង្កើតខេត្តចំនួនបី ដែលមានក្រុងស្មើខេត្តដែរនោះ គឺ ៖ខេត្ត កំពង់ចាម (ក្រុង កំពង់ចាម, ក្រុង សួង) ខេត្ត ស្វាយរៀង (ក្រុង ស្វាយរៀង
,ក្រុង បាវិត ) និង ខេត្ត បន្ទាយមានជ័យ (ក្រុង ប៉ោយ ប៉ែត និង ក្រុង បន្ទាយមានជ័យ " មិនច្បាស់លាស់ត្រុងខេត្ត បន្ទាយមានជ័យចំពោះក្រុងស្មើស្រុក")។
៣៤/ នៅក្នុងព្រះ រាជពិធី ច្រត់ព្រះ នង្គ័ល គេធ្វើ ទក្ខិណាព័ទ្ធ ចំនួន ៣ ជុំ ។
៣៥/ វាលព្រះ សុមេរុ រី វាលមេន មានទី តាំង ស្ថិតនៅ ខាង ជើង នៃព្រះ បរម រាជវាំង ។
៣៦/ ទនេច្រាបឈាម ជា ឈ្មោះអតីត នៃ ទន្លេ សាប នាពេលបច្ចុប្បន្ន ។
៣៧/ រាជស្ថានីយ អយស្ម័យយាន ភ្នំពេញត្រូវបានកសាងឡើងដោយព្រះ មហាក្សត្រ ព្រះ បាទ ស៊ី សុវត្ថិ ។
៣៨/ បើយោង តាមក្បួនខ្នាត សំនង់ខ្មែរបូរាណ សំរាប់វត្ត អារាមដែលផ្សព្វផ្សាយ ដោយវិទ្យាស្ថាន ពុទ្ធ សាសនា បណ្ឌិត្យ , ព្រះវិហារ មានទំហំ បណ្តោយ ស្មើនឹង ទទឹង គុណ នឹង ២

ថៃ្ងទី១៥ ខែមិថុនា ឆ្នាំ១៩៦២ : ប្រាសាទព្រះវិហារ ត្រូវបានសាលក្រមតុលាការអន្តរជាតិក្រុងទ្បាអេ សម្រេចឲ្យភាគីកម្ពុជាជាអ្នកឈ្នះក្តីរវាងវិវាទកម្ពុជា-ថៃលើប្រាសាទព្រះវិហារ។
• ថៃ្ងទី៧ ខែកក្កដា ឆ្នាំ២០០៨: អង្គការ UNESCO បានសំរេចដាក់ប្រាសាទព្រះវិហាររបស់កម្ពុជាចូលក្នុងបញ្ជីបេតិកភណ្ឌពិភពលោក ក្នុងសម័យប្រជុំលើកទី៣២ នៅក្នុងទីក្រុងកេបិក ប្រទេសកាណាដា។
• ប្រាសាទព្រះវិហារ ស្ថិតក្នុងភូមិស្វាយជ្រំ ឃុំកន្ទួត ស្រុកជាំខ្សាន្ត នៅលើខ្នងភ្នំដងរែក (៨០០គុណនឹង៤០០មែត្រការេ)។
• ប្រាសាទព្រះវិហារមានចំងាយ៤០៥គីទ្បូមែត្រពីទីក្រុងភ្នំពេញ តែបើគេធ្វើ ដំណើរចេញពីទីរួមខេត្តព្រះវិហារវិញវាមានចំងាយត្រឹមតែ១០៨គីទ្បូមែត្រប៉ុណ្ណោះ ដោយធ្វើដំណើរតាមផ្លូវលេខ២១១ ទៅកាន់ ស្រុកជាំខ្សាន្ត។
ប្រាសាទព្រះវិហារគឺជាតំបន់ប្រវត្តិសាស្ត្រមួយដែលមានឈ្មោះថា សេការីស្វារៈ មានន័យថា អំណាចនៃភ្នំ ហើយ ត្រូវបានសាងសង់ទ្បើងនៅក្នុងអំទ្បុងចុងសតវត្សទី៩ និងដើមសតវត្សទី១០ ដោយព្រះមហាក្សត្រ៤អង្គព្រះនាម ព្រះបាទយសោវរ្ម័នទី១(សាងសង់ក្នុងព.ស ៨៨៩-៩១០) ព្រះបាទសូរ្យវរ្ម័នទី១(សាងសង់ក្នុងព.ស ១០០២-១០៥០) ព្រះបាទសូរ្យវរ្ម័នទី២(សាងសង់ក្នុងព.ស ១១១៣-១១៥០) និងព្រះបាទជ័យវរ្ម័នទី៦សាងសង់ក្នុងព.ស ១០៨០-១១០៩)។ឧទ្ទិសថ្វាយ: ព្រះឥសូរស្ថាបត្យកម្ម: របនាបទបន្ទាយស្រី។
ប្រាសាទព្រះវិហារបានប្រគល់ឲ្យប្រទេសថៃដោយពួកអាណានិគមបារាំងក្នុងឆ្នាំ១៩៥៤ តែត្រូវទាមទារបានមកវិញដោយការកាត់សេចក្តី ពីតុលាការអន្តរជាតិក្រុងទ្បាអេ ១៥ មិថុនា ១៩៦២ ក្រោមព្រះរាជកិច្ចដឹកនាំរបស់ព្រះមហាក្សត្រខ្មែរ។
អង្គរវត្តស្ថិតនៅក្នុងខេត្ត សៀមរាប។ នគរវត្ដ ជាស្នាដៃដ៏ធំចំបងអស្ចារ្យ របស់ ព្រះបាទសូរ្យវរ្ម័នទី២ ដែលមានឈ្មោះល្បីល្បាញរន្ទឺសុះសាយទៅគ្រប់ទិសទី លើពិភពលោក មិនតែប៉ុណ្ណោះ ប្រាសាទនគរវត្ដ ក៏ជារូបភាពតំនាង ប្រទេសជាតិខ្មែរដែរ។
នគរវត្ដមានកសិណ រឺគូទឹកព័ទ្ធជុំវិញ ប្រហែលជា ១៦គ.ម ចំនែកក សិណពិតប្រាកដរបស់ ប្រាសាទ មានបន្ដោយប្រវែង ១៥០០ម x ១៣០០ម លើ២០០ម ផ្លូវធំដើរចូលពី ទិសខាងលិចទៅដល់ ប្រាសាទកន្ដាល មានប្រវែង ២៥០ម អែកំពូលកន្ដាល ខ្ពស់ធំជាងគេបំផុត របស់ នគរវត្ដ មានកំពស់ ៦៥ម ។
ប្រាសាទអង្គរវត្ត មានទីតាំងស្ថិតនៅ ភាគខាងជើងនៃក្រុង សៀមរាប ក្នុងស្រុកសៀមរាប មានចំងាយ ៧ គ.ម ពីទីរួមខេត្ត តាមផ្លូវកូម៉ៃ ឬផ្លូវសាលដឺហ្គោល។ប្រាសាទអង្គរវត្ត ត្រូវបានបញ្ចូលទៅ ក្នុងបញ្ជីបេតិគភ័ណ្ឌ ពិភពលោក របស់ អង្គការយូណេស្កូ នៅឆ្នាំ ១៩៩២។

ប្រាសាទបាយ័នស្ថិតនៅចំកណ្តាលនៃ ក្រុងអង្គរធំ។ ប្រាសាទនេះកសាងនៅចុងសតវត្សរ៏ទី១២ និងដើមសតវត្សរ៏ទី១៣ ដោយព្រះបាទជ័យវរ្ម័នទី៧។ ប្រាសាទនះមាន តួប៉មនិមួយៗមានមុខបួន ដែលមានកំពូល៤៩ និងកំពូលក្លោងទ្វារចូល៥ទៀត សរុបទាំងអស់៥៤កំពូល ដែលតំណាងអោយ ខេត្តក្រុងខ្មែរ ទាំង៥៤ នៅសម័យកាល នោះ។
ប្រាសាទបាយ័នមានប្លង់បីជាន់។ ជាន់ទីមួយ និងទី២មានថែវដែលមានចំលាក់ដ៏ល្អ។ ប្រាង្គនៅកណ្តាល១៦ និងស្ថិតនៅជាន់ទី៣ មានរាងកាកបាទ។ ឧទ្ទិសថ្វាយ ព្រះពុទ្ធ និង ព្រះពោធិសត្វលោកេស្វរៈ។
អ្នកកសាង: ព្រះបាទជ័យវរ្ម័នទី៧។


ទីក្រុង ដាប់ប្លីន (Dublin) ជារាជធានីរបស់ប្រ/ទ អៀរឡង់ ។

៤០/ រដ្ឋធម្មនុញ្ញនៃប្រ/ទកម្ពុជាត្រូវបានប្រកាសឡើងជាផ្លូវការនៅថ្ងៃទី ២៤ ខែ​កញ្ញា ឆ្នាំ ១៩៤៧ ។

៤១/ រាជធានី លង្វែក ត្រូវបានកសាងដោយ ព្រះបាទច័ន្ទរាជា ។

៤២/ ស្រុកដែលស្ថិតនៅក្នុងខេត្ត បន្ទាយមានជ័យគឺ ស្រុក ព្រះនេត្រព្រះ ។

៤៣/ បានជាប្រជាពលរដ្ឋតែងតែហៅភ្នំមួយនៅក្នុងខេត្តកណ្តាលថា ភ្នំ អដ្ឋរស្ស ព្រោះនៅលើភ្នំ នោះមានព្រះវិហារ​មួយ ដែលមានឈ្មោះថា ព្រះវិហារអដ្ឋរស្ស ។

៤៤/ ប្រាសាទនគរវិមានសួគ៌ ស្ថិតក្នុងខេត្តកណ្តាលនៃប្រ/ទ កម្ពុជា ។

៤៥/ ភ្នំតាម៉ៅស្ថិតនៅក្នុងស្រុក បាទី នៃ ខេត្តតាកែវ ។

៤៦/ គុហាព្រះគោ និង គុហាព្រះកែវ មានទីតាំងស្ថិតនៅលើភ្នំព្រះរាជ្យទ្រព្យ ។

៤៧/ ព្រះវិស្ណុមានព្រះហស្ថចំនួន ៨ ។

៤៨/ វត្តសសរ ១០០ ស្ថិតក្នុងខេត្ត ក្រចេះ ។

៤៩/ ប្រាសាទវត្តនគរស្ថិតក្នុងខេត្ត កំពង់ចាម ។

៥០/ ព្រះសក្សមុនីចេតិយ៍ មានទីតាំងស្ថិតនៅ​ភ្នំឧដុង្គ ។

៥១/ ស្ពានគីហ្សូណា (ស្ពានកំពង់ចាម ) ត្រូវបានធ្វើពិធីសម្ពោធអោយប្រើប្រាស់ជាផ្លូវការនៅឆ្នាំ ២០០១​។

៥២/ ប្រាសាទតាព្រហ្ម នៅក្នុងខេត្តតាកែវ ត្រូវបានកសាងដោយ ព្រះបាទ ជ័យវរន្ម័ទី ៧ ។

៥៣/ ស្រុកបល្ល័ង្គ ស្ថិតក្នុងខេត្ត កំពង់ធំ ។

៥៤/ យន្តហោះត្រូវបាន បង្កើតឡើង នៅឆ្នាំ ១៨៩៩ ។

៥៥/ ក្រុមធនាគារ ពិភពលោក ត្រូវបានបង្កើតឡើងនៅសន្និបាត ដែលមានរដ្ឋាភិបាលចំនួន ៤៤ប្រ/ទ។
៥៦/ ព្រំប្រទល់ខាងកើតនៃខេត្តកំពង់ធំជាប់ នឹង ខេត្ត ក្រចេះ ។

៥៧/ កីឡាអូឡាំពិច ត្រូវបានប្រារព្ធឡើងលើកដំបូង នៅ​ឆ្នាំ ១៨៩៦ ។

៥៨/ វត្តព្រះកែវមរកត ត្រូវបានកសាង នៅឆ្នាំ ១៨៩២ ។

៥៩/ សួនច្បារវប្បធម៌សនិ្តភាពត្រូវបានធើ្វពិធីសម្ពោធជាផ្លូវការនៅថ្ងៃទី ៣១​ធ្នូ ១៩៩៩ ។

៦០/ ​រលក ស៊ូណាមិ កើតឡើង នៅថ្ងៃទី ២៦ ធ្នូ ២០០៤ ។

៦១/ វត្តភ្នំ មានកំពស់ ២៧ ម ។

៦២/ រឿងក្រឡា ហោមគង់ ជាស្នាដៃនិពន្ធ របស់ លោក អ៊ឹម ឆុំ ។

៦៣/ នៅឆ្នាំ ២០០៩ ប្រ/ទ កម្ពុជា មាន​ឃុំសរុប ចំនួន ១៤១៧ ឃុំ ។

៦៤/ ការប្រកួតកីឡា អាស៊ីហ្គេម ប្រព្រឹត្តទៅ ក្នុង ប្រ/ទ ឥណ្ឌា​មុនគេ ។

៦៥/ សុ្រកបរិបូណ៍ ស្ថិតនៅក្នុងខេត្ត កំពង់ឆ្នាំង ។

៦៦/ ទន្លេបាទី មានចំងាយ ៣៣ គ.ម​ពីទីក្រុងភ្នំពេញ។

៦៧/ ទីក្រុង ស្តក់ហូម (Stockholm) ស្ថិតនៅប្រ/ទ ស៊ុតអែក ។

៦៨/ ផ្លូវជាតិលេខ ៣​មានប្រវែង ២៨០ គ.ម ។

៦៩/ ទីក្រុង វ៉ែលលីងតន់ ជាទីក្រុងរបស់ប្រ/ទ ណូវ៉ែលហ្សេឡង់ ។

៧០/ ឧស្សាហកម្ម ក្តាបន្ទះ ស្ថិតក្នុងខេត្ត កណ្តាល ។

៧១/ ស្រុក​ក្រគរ ស្ថិត​នៅក្នុងខេត្ត ពោធិសាត់ ។

៧២/ ប្រ/ទ​អាល្លឺម៉ង់ ទទួលមេដាយ ចំនួន ៤១ ក្នុងកីឡាអូឡាំពិច ឆ្នាំ​២០០៨ នៅទីក្រុង ប៉េ កាំង ។

៧៣/ ប្រ/ទ យឺម៉ែន (Yemen ) ស្ថិតក្នុងទ្វីប អាស៊ី ។

៧៤/ ស្ពានមិត្តភាព ខ្មែរ-ជប៉ុន​បានកសាងឡើង ក្នុងឆ្នាំ ១៩៧២ ។

៧៥/ ទីក្រុង រីហ្គា (Riga) ជារាជធា​នី របស់ប្រ/ទ ឡែតវៀរ ។

៧៦/ ទីស្នាក់ការនៃគណៈកម្មាធិការ​កីឡាអូឡាំពិចអន្តរជាតិ មានទីតាំងស្ថិតនៅក្នុងប្រ/ទស្វីស ។

៧៧/ ស្រុកថ្មបាំង ស្ថិតក្នុងខេត្ត កោះកុង ។

៧៨/ សាលសន្និសិទ ចតុមុខ ត្រូវបានកសាងឡើងនៅឆ្នាំ ១៩៦២ ។

៧៩/ លេខកូដតំបន់ សំរាប់ទាក់ទង់ទៅខេត្តកំពង់ចាមគឺ ០៤២ ។

៨០/ សារមន្ទីរជាតិភ្នំពេញ ត្រូវបានសម្ពោធ ជាផ្លូវការនៅថ្ងៃទី ៣១ មេសា ១៩២០ ។

៨១/ សន្និសិទកំពូលលើកទី ៩ របស់អាស៊ាន នៅប្រ/ទឥណ្ឌូនេស៊ី ធ្វើឡើងនៅឆ្នាំ ២០០៣។
ដកស្រង់ចេញពីការផ្សព្វផ្សាយប្រកួតប្រជែងយករង្វាន់នៅទូរទស្សន៏បាយ័ននាពេលថ្មីៗនេះ។
អ្នកនឹងអាចសិក្សាអំពីវិញ្ញាសារគីមីសំរាប់ប្រលងឌីប្លូមព្រមទាំងសំនេរផ្នែកភាសាខ្មែរល្អៗនា
ពេលខាងមុខនេះផងដែរ។

បទកាកគតិ

បតព្រហ្មគីតិ